Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo quốc tế về “Thúc đẩy Việc làm và An sinh xã hội hướng tới chuyển đổi công bằng’’ do Bộ LĐ-TB&XH tổ chức chiều ngày 11/12.
Xây dựng chính sách bao phủ tốt đến các nhóm dễ bị tổn thương
Ông Lưu Quang Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, Việt Nam cũng là một trong các quốc gia tiên phong sau Nam Phi và Indonesia tham gia vào Tuyên bố Chính trị về thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng (JETP) với một loạt quốc gia và tổ chức tài chính hàng đầu, nhằm huy động 15,5 tỷ USD tài chính công và tư nhân trong 3 đến 5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam.
Triển khai Tuyên bố JETP này, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt tại Quyết định số 1009/QĐ-TTg (ngày 31/8/2023) với 10 nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Theo ông Tuấn, việc Việt Nam tham gia vào Tuyên bố JETP là cam kết hết sức mạnh mẽ và đòi hỏi những nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị và của từng Bộ, ngành Việt Nam, đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế đi đôi với phát triển bền vững và cùng với tiến bộ xã hội.
“Quá trình chuyển đổi năng lượng và phát triển thị trường carbon có thể tạo ra những tác động không công bằng giữa các ngành, cộng đồng, đặc biệt là nhóm dễ bị tổn thương trên một số khía cạnh như: tác động đến việc dịch chuyển việc làm, mất việc làm; sự thiết hụt kỹ năng của người lao động, và nhu cầu của nền kinh tế xanh”, ông Tuấn nói.
“Đặc biệt nhóm người nghèo, nhóm thu nhập thấp nhất có thể chịu tác động lớn từ chuyển đổi năng lượng và các nỗ lực giảm lượng khí thải ví dụ như khả năng chi trả năng lượng xanh, sạch…”, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế nhấn mạnh thêm.
Từ đó, ông Tuấn cho rằng, những tác động không mong muốn trong lĩnh vực lao động và xã hội, đòi hỏi chúng ta chủ động giải quyết và hoàn thiện những vấn đề về xây dựng các chính sách chuyển đổi năng lượng cần đảm bảo hạn chế tối đa các tác động tiêu cực của chính sách đến các nhóm dễ bị tổn thương như người nghèo, người dân tộc thiểu số, nữ giới, lao động kỹ năng thấp…
Bên cạnh đó, trong thực tế thực hiện, sẽ vẫn có những nhóm người dân không thể theo kịp quá trình chuyển đổi năng lượng và vận hành thị trường carbon nên sẽ bị rủi ro không có việc làm, mất việc làm.
Ngoài ra, cũng rất quan trọng là chúng ta cần dự báo được số việc làm mới, cũng như mất đi của nền kinh tế trong tiến trình chuyển đổi này.
Đào tạo, rèn kỹ năng để lao động bắt kịp quá trình chuyển đổi
Chia sẻ thông tin về tiến trình chuyển đổi công bằng và những giải pháp nhằm đảm bảo tính bao trùm, công bằng trong quá trình này, bà Ingrid Christensen, Giám đốc quốc gia, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam thông tin, ILO đã ký kết với Việt Nam chương trình hợp tác quốc gia Việt Nam – ILO về việc làm thỏa đáng giai đoạn 2022 – 2026, mục tiêu hướng tới việc làm thỏa đáng và bền vững cho tất cả mọi người.
"Đây là cơ hội vàng để Việt Nam tập trung chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, với rất nhiều chủ trương, chính sách có lộ trình cụ thể được ban hành thời gian qua. Việc sửa đổi, điều chỉnh Luật Việc làm, Luật BHXH sẽ tạo thêm nhiều cơ hội để nâng cao phúc lợi xã hội, bảo đảm an sinh xã hội cho người dân", bà Ingrid Christensen nói.
Tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, cần hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến các nhóm dễ bị tổn thương như người nghèo, người dân tộc thiểu số, nữ giới, lao động kỹ năng thấp trong quá trình chuyển đổi.
Bên cạnh đó, cần có chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ chuyển đổi việc làm, phát triển sinh kế bền vững và tạo việc làm mới đối với những nhóm người dân không thể theo kịp quá trình chuyển đổi, bị mất việc làm hiện tại.
Trong đó, nhà nước bảo đảm việc tôn trọng quyền của người lao động, tạo cơ hội cho người lao động được đào tạo, hỗ trợ, rèn kỹ năng để có thể bắt kịp quá trình chuyển đổi, qua đó, bảo đảm sự phát triển bền vững cho cả doanh nghiệp và người lao động.
Theo TS. Nguyễn Sỹ Linh, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên môi trường (Bộ TN&MT), các ưu tiên của Việt Nam về tạo việc làm xanh và năng suất, bảo vệ và an sinh xã hội cho người lao động, duy trì quản trị thị trường lao động và quan hệ lao động hiệu quả được đánh giá cao.
Ông Linh viện dẫn, Việt Nam có thể trở thành quốc gia tiên phong trong sáng kiến của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về Chương trình thúc đẩy toàn cầu về việc làm và an sinh xã hội hướng tới chuyển đổi công bằng.
Đặc biệt, phải bảo đảm đa dạng sinh kế, chú trọng hỗ trợ sinh kế của các nhóm cộng đồng chịu tác động trực tiếp từ quá trình chuyển đổi, đơn cử như lao động chịu tác động của quá trình chuyển đổi từ nhiệt điện sang điện gió, điện mặt trời…
“Do vậy, đòi hỏi phải có chính sách an sinh xã hội cũng như các chính sách hỗ trợ để họ tiếp cận được năng lượng sạch; hỗ trợ chuyển đổi việc làm, phát triển sinh kế bền vững và tạo việc làm thỏa đáng, việc làm xanh”, ông Lưu Quang Tuấn nói và khẳng định, việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn đòi hỏi các kỹ năng mới, vì thế hệ thống giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đào tạo phải có sự điều chỉnh, đổi mới để đáp ứng nhu cầu mới.
Nguyễn Thanh
.
