Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, chất lượng, năng suất lao động trong ngành du lịch và khách sạn tại Việt Nam đang rất thấp.
Cụ thể, năng suất lao động tại khách sạn ở Việt Nam chỉ bằng 1/15 so với Singapore, 1/10 so với Nhật Bản và 1/5 so với Malaysia.
Đáng chú ý, theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, trong bối cảnh thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau về nghề du lịch cho phép dịch chuyển lao động du lịch có tay nghề thuộc khối ASEAN, lao động ngành du lịch có nguy cơ bị cạnh tranh cũng như mất việc làm ngay tại Việt Nam bởi nhân lực từ các nước ASEAN như: Thái Lan, Philippines và Malaysia....
Hiện lao động Philippines, Thái Lan, Indonesia, Singapore đến Việt Nam để làm việc khá nhiều, hầu như khách sạn 4-5 sao đều có lao động nước ngoài có trình độ, chuyên môn.
Theo Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy, trong bối cảnh ngành du lịch đang đẩy mạnh phục hồi, lượng khách quốc tế đến Việt Nam ngày càng tăng cao, việc thiếu nguồn nhân lực chất lượng để thực hiện tốt các dịch vụ gây trở ngại đáng kể đối với sự phát triển của ngành du lịch.
Do đó, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực du lịch là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch Việt Nam, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
Cả nước có 195 cơ sở đào tạo nhân lực du lịch gồm: 65 trường đại học có các khoa du lịch; 55 trường cao đẳng; 71 trường trung cấp; 4 trung tâm đào tạo nghề và 2 cơ sở đào tạo trực thuộc doanh nghiệp. Hàng năm các cơ sở này cho tốt nghiệp ra trường được khoảng 20.000 sinh viên, học viên trên khoảng 22.000 học sinh tuyển dụng đầu vào.
Trong đó, khoảng 1.800 sinh viên đại học, cao đẳng chuyên nghiệp, 2.100 sinh viên cao đẳng nghề du lịch, khoảng 18.200 học viên hệ trung cấp, khoảng 5.000 học viên sơ cấp và đào tạo truyền nghề dưới 3 tháng.
Đánh giá của Liên Chi hội Đào tạo du lịch Việt Nam cho thấy, chương trình đào tạo nhân lực du lịch vẫn chưa thống nhất, mã ngành đào tạo chưa cập nhật, chưa thực sự đáp ứng nhu cầu xã hội, chưa áp dụng triệt để các tiêu chuẩn kỹ năng nghề trong việc xây dựng chương trình đào tạo.
Đặc biệt, công tác đào tạo và sử dụng thiếu đồng bộ, thiếu hệ thống và chưa đạt chuẩn dẫn đến nguồn nhân lực được đào tạo ra bị lệch hướng, thiếu nhân sự cấp cao, khiến doanh nghiệp tuyển dụng nhân lực tốt nghiệp từ các trường đại học, cao đẳng phải đào tạo lại theo các tiêu chuẩn riêng của hệ thống.
Trước thực tế này, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam cho rằng, các cơ sở đào tạo nhân lực du lịch cần có giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực du lịch Việt Nam, mà trước hết cần xây dựng một chương trình đào tạo đáp ứng chuẩn quốc tế trong ngành du lịch.
Nhận diện những bất cập trong công tác đào tạo, PGS,TS Dương Đức Thắng, Trưởng khoa Du lịch (Trường Đại học Công nghệ Đông Á) cho biết: Công tác đào tạo theo phương thức truyền thống không còn phù hợp với tiêu chuẩn, đòi hỏi ngày càng cao của ngành du lịch.
Các yếu tố như năng giao tiếp, ngoại ngữ và khả năng thích ứng với công nghệ đang định hình vai trò của hướng dẫn viên du lịch thời kỳ mới. “Nhiều sinh viên được đào tạo chuyên sâu về du lịch thậm chí không cạnh tranh được với sinh viên học ngoại ngữ do yếu kỹ năng giao tiếp với người nước ngoài”, ông Thắng nói và cho rằng, đây là vấn đề đáng báo động, cần phải được khắc phục ngay.
Về lâu dài, các chuyên gia cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần sớm đưa ra chương trình chung cho các cơ sở đào tạo với tiêu chí bám sát tiêu chuẩn kỹ năng nghề, tăng cường tỷ lệ thực hành, ngoại ngữ và tin học; thí điểm đào tạo một số ngành nghề bằng tiếng Anh; đồng thời, tăng cường hoạt động liên kết đào tạo nguồn nhân lực du lịch chuẩn quốc tế.
Đặc biệt, để đảm bảo cơ hội được tiếp cận công việc từ sớm cho sinh viên, các cơ sở đào tạo cần xây dựng mối liên hệ thường xuyên, chặt chẽ với các doanh nghiệp du lịch trong đặt hàng đào tạo.
Bảo Châu
Báo Lao động Xã hội số 55
