Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký Quyết định số 1010/QĐ-TTg ngày 19/9/2024 về việc thành lập Hội đồng cấp Nhà nước để xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân” và “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ lần thứ 5.
Hội đồng này được thành lập nhằm hỗ trợ Thủ tướng Chính phủ trong việc xét tặng các danh hiệu trên. Theo quyết định, ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương, sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng.
Phó Chủ tịch Hội đồng gồm có bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương và ông Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ; và các ủy viên Hội đồng.
Bao gồm: Bà Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ VHTT&DL; Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN; Ông Trần Lâm Biền, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà nghiên cứu Văn hóa; Ông Dương Trung Quốc, Tổng thư ký Hội Khoa học lịch sử Việt Nam;
Ông Nguyễn Văn Huy, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát huy Di sản văn hóa, Hội Di sản văn hóa Việt Nam; Ông Nguyễn Văn Đỉnh, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp; Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam.
Hội đồng có nhiệm vụ giúp Thủ tướng Chính phủ xét chọn những cá nhân đủ điều kiện và tiêu chuẩn để trình Chủ tịch nước quyết định tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân” và “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ lần thứ 5.
Hội đồng sẽ hoạt động theo quy định tại Nghị định số 43/2024/NĐ-CP. Bộ Công Thương là cơ quan thường trực của Hội đồng, và Hội đồng có Tổ Thư ký giúp việc do Bộ trưởng Bộ Công Thương thành lập.
Thành viên Hội đồng và Tổ Thư ký sẽ làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, và quy chế hoạt động của Hội đồng sẽ do Chủ tịch Hội đồng quyết định.
Kinh phí hoạt động và tổ chức xét tặng của Hội đồng sẽ được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Theo Nghị định số 43/2024/NĐ-CP ngày 19/4/2024 quy định chi tiết về xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ, phải đạt các tiêu chuẩn sau:
-Trung thành với Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệ, nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, địa phương.
-Có thời gian hoạt động liên tục trong nghề thủ công mỹ nghệ hoặc cộng dồn từ 20 năm trở lên.
-Có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu trong cuộc sống; tâm huyết, tận tụy với nghề; được đồng nghiệp và nhân dân mến mộ, kính trọng; là đại diện tiêu biểu cho sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ của cả nước.
-Có tri thức, kỹ năng đặc biệt xuất sắc, cụ thể:
Sau khi đã được phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân Ưu tú", Nghệ nhân phải trực tiếp thiết kế, chế tác được 2 sản phẩm, tác phẩm mới có giá trị kinh tế, kỹ thuật và mỹ thuật cao, đạt một trong các tiêu chí:
Đạt giải nhì trở lên các cuộc thi liên quan đến sản phẩm thủ công mỹ nghệ do cơ quan có thẩm quyền tổ chức trong phạm vi cả nước; được Nhà nước Việt Nam cử tham gia các hoạt động trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ đạt thành tích từ giải ba khu vực, quốc tế trở lên; được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận tiêu biểu, đánh giá phân hạng cấp quốc gia trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ.
Trường hợp "Nghệ nhân ưu tú" trên 70 tuổi, không đáp ứng tiêu chuẩn tại điểm a nêu trên thì phải đạt một trong các tiêu chuẩn: Là người dân tộc thiểu số (hiện đang làm nghề và sinh sống ổn định tại vùng dân tộc thiểu số từ 5 năm trở lên);
Có 2 sản phẩm, tác phẩm trở lên được chọn làm tặng phẩm của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tặng khách cấp cao nước ngoài theo quy định về nghi lễ đối ngoại; được bảo tàng cấp quốc gia lựa chọn làm hiện vật trưng bày; được sử dụng vào công trình phục chế di tích lịch sử - văn hóa (công trình biểu trưng văn hóa) cấp quốc gia.
Có công lớn trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ của cả nước;
Nắm giữ kỹ năng, bí quyết nghề, truyền dạy nghề cho từ 150 cá nhân trở lên, trừ trường hợp nghề thủ công mỹ nghệ đặc thù hoặc từ 20 cá nhân trở lên hiện đang làm nghề trên 10 năm tại các cơ sở sản xuất hoặc từ 1 cá nhân trở lên được Nhà nước phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú" trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ.
