Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Trước đó, Đề án phát triển nhân lực ngành bán dẫn cũng đã được Bộ Kế hoạch và đầu tư trình Chính phủ.
Thời gian qua, rất nhiều tập đoàn công nghệ lớn về bán dẫn của thế giới đã đến Việt Nam; một số đang trong quá trình đàm phán và một số đã công bố mở rộng sản xuất hay đầu tư mới. Ví dụ như: Công ty Intel, Amkor, Hana Micron hay Samsung…
Điều này cho thấy Việt Nam đang đứng trước cơ hội "vàng" để có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn.
Theo Tổ chức Số liệu thương mại chất bán dẫn toàn cầu, 1 triệu lao động sẽ là nhu cầu của cả thế giới trong lĩnh vực này cho đến năm 2030. Các quốc gia đi đầu đều đang đứng trước bài toán nhân sự.
Ví dụ Mỹ sẽ thiếu 70.000-90.000 nhân lực. Còn Nhật Bản cũng thiếu khoảng 1.000 kỹ sư mỗi năm. Có thể thấy, Việt Nam đang có cơ hội lớn để trở thành "nhà cung cấp" nhân lực chất lượng cao cho chuỗi giá trị ngành bán dẫn toàn cầu.
Đề án phát triển nhân lực bán dẫn đang được Bộ Kế hoạch và đầu tư trình Chính phủ, mục tiêu là sẽ đào tạo 50.000 kỹ sư đến năm 2030. Để hiện thực hoá được con số này, nguồn lực hỗ trợ từ Nhà nước là hết sức quan trọng.
Ông Vũ Hải Quân - Giám đốc Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho biết: "Tôi cho rằng đề án nên sớm được phê duyệt vì đây là lĩnh vực yêu cầu về hệ thống trang thiết bị, đầu tư phần mềm…cần nguồn đầu tư lớn. Sự đầu tư của Nhà nước mang tính chất quyết định".
Ông Nguyễn Chí Dũng - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh: "Đề án hết sức có ý nghĩa và là tầm nhìn chiến lược của đất nước. Nếu chúng ta làm được, con số không dừng lại 50.000. Chúng ta tập trung làm tốt hơn, con số này chắc chắn sẽ cao hơn nữa".
Việt Nam hiện chỉ có khoảng là 5.000 kỹ sư vi mạch. Để thu hút thêm nhiều tập đoàn công nghệ lớn đến đầu tư thì việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt.
Đề án phát triển nguồn nhân lực bán dẫn đến năm 2030 được xây dựng trên 3 quan điểm chính. Thứ nhất, đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn. Đây là giải pháp đột phá của đột phá.
Thứ hai, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn phải đồng bộ với phát triển hệ sinh thái gắn với đào tạo khoa học cơ bản, khoa học chuyên sâu, phù hợp với lộ trình, lĩnh vực mà Việt Nam đang có thế mạnh. Phát huy mối quan hệ 3 nhà là Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp.
Thứ ba, phải đa dạng hóa các loại hình và nguồn lực đào tạo. Trong giai đoạn đầu phải ưu tiên đào tạo giảng viên và đội ngũ chuyển đổi. Cuối cùng là hợp tác quốc tế nhằm huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế để giúp Việt Nam phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Đề án đưa ra những mục tiêu rất cụ thể đến năm 2030. Đó là sẽ đào tạo 15.000 kỹ sư thiết kế vi mạch; 35.000 kỹ sư trong công đoạn sản xuất, đóng gói, kiểm thử vi mạch; có ít nhất 5.000 kỹ sư có chuyên môn sâu về trí tuệ nhân tạo; đào tạo chuyên sâu cho 1.300 giảng viên giảng dạy tại các viện nghiên cứu, trường đại học, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp.
Bà Nguyễn Thị Lệ Quyên, phụ trách Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (cơ sở Hà Nội) cho biết: "Chúng tôi tiến hành các cuộc khảo sát. Việt Nam hiện có khoảng 240 trường, trong đó có 160 trường có các chuyên ngành đào tạo về công nghiệp kỹ thuật hay 134.000 sinh viên đầu vào về ngành kỹ thuật.
Trong các năm tới, dự kiến có thêm khoảng 1.400 sinh viên tốt nghiệp ngành công nghiệp bán dẫn mỗi năm.
Cũng trong 20 năm qua, chúng ta đã đào tạo hàng nghìn lập trình viên, hàng triệu nhân lực về công nghệ thông tin và điện tử. Đây là những cơ sở chúng tôi tin rằng mục tiêu Đề án đặt ra sẽ khả thi".
Các tập đoàn lớn trên thế giới chia sẻ, Việt Nam có thế mạnh là nguồn nhân lực trẻ, có kỹ năng và có sự ham học hỏi. Vì vậy, những giải pháp, động thái cụ thể cần phải sớm được thực hiện để nắm bắt cơ hội này, bởi thế hệ dân số vàng sẽ qua rất nhanh.
Và trong thời gian qua, với sự quyết tâm rất cao của Chính phủ Việt Nam, rất nhiều thể chế được hoàn thiện theo hướng phát triển, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong đó có ngành công nghệ cao như bán dẫn.
Ngoài ra, Chính phủ hiện cũng đang giao cho Bộ KH&ĐT dự thảo Nghị định về thành lập quỹ hỗ trợ đầu tư, trong đó cũng sẽ có những cơ chế khuyến khích đầu tư cho ngành công nghiệp bán dẫn.