Tuy nhiên, thị trường lao động chưa đủ đáp ứng, thiếu rất nhiều nhân lực đã qua đào tạo chuyên nghiệp…
Báo cáo cho thấy, nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp cảng biển của Việt Nam đối với khối điều khiển phương tiện thiết bị và khối khai thác, kỹ thuật, bốc xếp (lao động trực tiếp) luôn trong tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng.
Lý do khó tuyển dụng nhân sự theo các doanh nghiệp là do ứng viên thiếu kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng chuyên môn, ít cơ sở giáo dục nhà nước đào tạo ngành cảng, thiếu chứng chỉ nghề chuyên ngành, thời gian và môi trường lao động khắc nghiệt, mức lương cạnh tranh, yêu cầu cam kết làm việc dài hạn.
Đặc biệt, 5 xu hướng phát triển ngành cảng trong xu thế hội nhập giai đoạn 2024 - 2028 có tác động rõ rệt đến nhu cầu nhân sự ở cấp vận hành cảng bao gồm: Cảng điện tử và cảng thông minh; thiết bị xếp dỡ tự hành; cảng xanh (sử dụng nhiên liệu sạch); robot và tự động hoá và trí tuệ nhân tạo (AI)…
Đây là những xu hướng công nghệ xanh phù hợp với chiến lược hội nhập và phát triển của Chính phủ với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia biển mạnh.
Trước thực trạng nguồn nhân lực cảng biển thiếu và yếu, báo cáo đề xuất, các cơ quan quản lý nhà nước cấp Trung ương cần bổ sung, làm rõ chi tiết nhiệm vụ của các bên liên quan trong ngành về nội dung đào tạo nguồn nhân lực và nâng tầm kỹ năng lao động ngành cảng vào Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 22/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Xem xét đưa nội dung về đào tạo, đào tạo lại, đào tạo kỹ năng về cảng và cảng biển vào chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Thể chế hóa mô hình gắn kết doanh nghiệp trong hoạt động đào tạo kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực thông qua Hội đồng kỹ năng nghề.
Cấp địa phương cần nâng cao năng lực dự báo, thống kê và có kế hoạch phát triển nhân lực có kỹ năng nghề phù hợp yêu cầu của thị trường lao động của địa phương, nhất là những kỹ năng tương lai, những ngành, nghề mới về cảng và cảng biển.
Bên cạnh đó, nhà trường - các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần xác định những vị trí công việc mà doanh nghiệp đang có nhu cầu tuyển dụng lao động ở mức cao làm cơ sở cho việc xây dựng đề án mở mã ngành đào tạo và cập nhật các mã ngành đào tạo hiện có nhằm đáp ứng những thay đổi của môi trường làm việc.
Các doanh nghiệp nên chủ động hợp tác với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong việc đào tạo nguồn nhân lực bằng cách cung cấp thông tin về nhu cầu tuyển dụng, các yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, thái độ cho các vị trí công việc cụ thể.
Từ đó làm cơ sở giúp cho cơ quan quản lý nhà nước điều chỉnh các chính sách, chỉ tiêu và các chuẩn đào tạo liên quan cũng như giúp các trường điều chỉnh chương trình đào tạo đảm bảo chất lượng đầu ra của đào tạo gần với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và xu hướng phát triển của ngành.
Phương Minh
Báo Lao động và Xã hội số 108