Ảnh minh họa.
Ngày 27/9/2007, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 157/2007/QĐ-TTg về tín dụng đối với học sinh, sinh viên (HSSV). Chính sách tín dụng đối với HSSV triển khai trong 10 năm qua cho thấy đây là chính sách có ý nghĩa cả về kinh tế, chính trị và xã hội khi hướng đến đối tượng là học sinh thuộc hộ nghèo, hộ khó khăn trên cả nước.
NHCSXH Việt Nam cho biết sau 10 năm thực hiện (2007-2017), vốn vay ưu đãi đã giúp hàng triệu gia đình khó khăn, hộ nghèo có tiền chu cấp cho con theo đuổi ước mơ học tập.
Tính đến nay, tổng dư nợ chương trình đạt hơn 15.993 tỷ đồng với trên 671.000 khách hàng còn dư nợ. Vốn tín dụng chính sách đã giúp trên 3,5 triệu lượt HSSV có hoàn cảnh khó khăn trên khắp cả nước được vay vốn để học tập.
Tuy nhiên, NHCSXH cho biết đến nay, việc triển khai thực hiện nguồn vốn ưu đãi này đã bắt đầu phát sinh những bất cập cần được quan tâm giải quyết.
Cụ thể là doanh số cho vay của chương trình giảm dần mà nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chính là do nhu cầu vay giảm mạnh.
Hiện, nhiều gia đình lựa chọn cho con đi học nghề nhiều hơn là vào học các trường đại học, cao đẳng. Bởi, học nghề thời hạn ngắn hơn, vay vốn ít hơn và ra trường thì việc tìm được việc làm có thể dễ dàng hơn so với học đại học.
Nguyên nhân nữa là mức cho vay HSSV vẫn thấp so với nhu cầu vì vậy nhiều hộ dân dù có vay cũng không đủ để cho con theo học nên họ không vay.
Theo quy định, hiện nay mỗi HSSV đủ điều kiện sẽ được vay 1,5 triệu đồng/tháng với lãi suất 0,55%/tháng trong khi mỗi tháng HSSV cần chi tiêu tối thiểu khoảng 4 triệu đồng cho các nhu cầu học tập và sinh hoạt.
Việc hoàn chỉnh thủ tục để HSSV được vay vốn cũng còn một số vấn đề cần có sự vào cuộc hơn nữa của các trường. Chẳng hạn, mẫu giấy xác nhận vay vốn mặc dù đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo, NHCSXH quy định rõ ràng, thống nhất, nhưng nhiều trường vẫn làm sai, cấp chậm, khiến cho việc thực hiện hồ sơ vay vốn kéo dài, ngân hàng khó chủ động kế hoạch.
Một số nơi còn xác nhận chưa đúng thẩm quyền, thông tin trên mẫu còn để HSSV tự khai, thiếu tính chính xác hoặc khai không đầy đủ (thiếu mã trường, mã sinh viên, không xác định rõ thời gian kết thúc khoá học…) khiến cho việc khai báo thông tin về HSSV (người vay) tại ngân hàng rất khó khăn, ảnh hưởng đến việc làm thủ tục vay vốn, quản lý, thống kê số liệu, xác định kỳ hạn trả nợ…
Chính vì vậy, để chương trình phát huy hiệu quả cao, NHCSXH cho rằng, trong thời gian tới các tổ chức hội, đoàn thể, các cơ sở đào tạo cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa với NHCSXH để việc giải ngân cũng như thu nợ đạt hiệu quả cao nhất.
Một vấn đề nữa rất cần cấp thẩm quyền nghiên cứu, xem xét đó là việc mở rộng đối tượng cho vay đối với hộ gia đình không quá khó khăn nhưng có từ 2 - 3 con đang đi học trở lên nhằm giúp họ giải tỏa được gánh nặng về tài chính.
NHCSXH cho rằng, việc tiếp tục nâng mức cho vay đối với chương trình để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu trang trải chi phí cho HSSV cần được quan tâm xem xét điều chỉnh phù hợp.