Cơ quan lập pháp hàng đầu của Trung Quốc đã phê chuẩn đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, đẩy nhanh việc sửa đổi các luật cũ ra đời từ hàng thập niên trước nhằm giải quyết áp lực kinh tế khi lực lượng lao động đang bị thu hẹp. Độ tuổi nghỉ hưu của Trung Quốc hiện thuộc hàng thấp nhất trên toàn cầu, theo Reuters.
Việc cải cách trở nên cấp bách khi tuổi thọ trung bình ở Trung Quốc đã tăng từ khoảng 44 tuổi vào năm 1960 lên 78 tuổi vào năm 2021 và dự kiến vượt quá 80 tuổi vào năm 2050. Đồng thời, lực lượng lao động cần thiết để hỗ trợ người cao tuổi đang giảm dần.
Tuổi nghỉ hưu đối với nam giới sẽ tăng từ 60 lên 63 tuổi, trong khi đối với phụ nữ làm công việc văn phòng sẽ tăng lên 58 tuổi từ mức 55 hiện tại. Đối với phụ nữ làm công việc lao động đơn giản, tuổi nghỉ hưu sẽ tăng từ 50 lên 55.
Những thay đổi này sẽ có hiệu lực vào ngày 1/1/2025.
Bộ trưởng Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc Wang Xiaoping cho biết, việc tăng tuổi nghỉ hưu sẽ được thực hiện dần dần, tức là mỗi năm tăng tuổi về hưu vài tháng. Việc điều chỉnh bắt đầu từ năm tới nhưng sẽ phải mất 15 năm để tăng lên các mốc kể trên.
“Việc này sẽ được thực hiện trên cơ sở linh hoạt và tự nguyện. Theo đó, người lao động có thể chọn nghỉ hưu sớm hơn hoặc kéo dài thời gian nghỉ hưu lên đến 3 năm”.
Tăng tuổi nghỉ hưu sẽ giúp Trung Quốc giảm bớt áp lực lên quỹ hưu trí khi nhiều tỉnh của Trung Quốc đang đối mặt với thâm hụt ngân sách. Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cảnh báo rằng theo xu hướng hiện tại, quỹ lương hưu có thể sẽ cạn kiệt vào năm 2035.
Việc để mọi người làm thêm vài năm sẽ giảm bớt áp lực cho hệ thống lương hưu bằng cách trì hoãn việc chi trả trong khi những người lao động lớn tuổi sẽ đóng tiền vào hệ thống lâu hơn.
Tuy nhiên, phương án này cũng nhận lại được những ý kiến trái chiều. Một số người cho rằng Trung Quốc vẫn đang có tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao, nên điều đó có nghĩa là sẽ xảy ra nghịch lý người trẻ không tìm được việc còn người già thì không thể nghỉ hưu sớm.
Xiujian Peng, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách tại Đại học Victoria (Australia) cho rằng, bằng cách tăng tuổi nghỉ hưu, Chính phủ Trung Quốc có thể tăng tỷ lệ người dân tham gia lực lượng lao động, giúp giảm thiểu những tác động bất lợi của tình trạng già hóa dân số.
"Chính phủ phải hành động. Nếu dân số tiếp tục giảm, lực lượng lao động sẽ bị thu hẹp nhanh hơn, tác động tiêu cực hơn nữa đến tăng trưởng kinh tế", ông cho biết.
Xing Zhaopeng, chiến lược gia cấp cao về Trung Quốc của Ngân hàng ANZ (New Zealand) cho biết, động thái này sẽ ít có tác động ngắn hạn nhưng giúp duy trì tăng trưởng năng suất ổn định trong dài hạn.
Bruce Pang, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại công ty Jones Lang LaSalle (Anh) nhìn nhận, độ tuổi nghỉ hưu thấp và không phù hợp với thực tế hiện tại ở Trung Quốc đã dẫn đến số lượng người về hưu ngày càng tăng và số lượng người lao động đang làm việc để đóng góp vào quỹ hưu trí ngày càng giảm.
Tại Trung Quốc, các nhà chức trách dự kiến nhóm người từ 60 tuổi trở lên tăng từ 280 triệu lên hơn 400 triệu vào năm 2035, bằng tổng dân số của Anh và Mỹ cộng lại. Dữ liệu của Bộ Tài chính Trung Quốc cho thấy 11 trong số 31 tỉnh đang bị thâm hụt ngân sách lương hưu.
Theo số liệu điều tra dân số mới nhất của Trung Quốc, số người trong độ tuổi lao động (từ 16 đến 59 tuổi) đã giảm 40 triệu chỉ sau hơn 1 thập niên, xuống còn 879 triệu vào năm 2020.
Tỷ lệ sinh thấp cũng có nghĩa là dân số chung đang giảm. Theo dự đoán của Liên hợp quốc, dân số Trung Quốc dự kiến giảm xuống còn 1,3 tỷ vào năm 2050 và có thể giảm xuống dưới 800 triệu vào năm 2100.
Đức Hoàng (theo Reuters)
Báo Lao động và Xã hội số 113
