Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Từ 1/7, lương hưu được áp “mức cao nhất có thể”

Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 7, Quốc hội dành trọn 1 ngày (27/5) để thảo luận Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) ở hội trường.

Có thể thấy, đây là một dự luật tác động sâu rộng đến đời sống người dân vì thế, nghị trường “nóng” bởi hàng loạt ý kiến của các đại biểu Quốc hội.

BHXH 1 lần, xuất phát từ chính nhu cầu của người lao động

Phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cảm ơn ý kiến của các đại biểu Quốc hội phát biểu tâm huyết, đóng góp nhiều nội dung quan trọng. 

Bộ trưởng nhấn mạnh, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra tiếp thu tối đa các ý kiến, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 

Khẳng định Bảo hiểm xã hội (BHXH) ở Việt Nam còn rất non trẻ (mới 29 năm) trong khi các quốc gia trên thế giới, chính sách này đã được triển khai vài trăm năm. Mặc dù vậy, Việt Nam đã có 8/9 loại hình BHXH, cơ bản phát triển tốt và phù hợp với thông lệ quốc tế, với sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Bộ trưởng khẳng định, chính sách BHXH được sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo của các địa phương và được sự ủng hộ của người dân, người sử dụng lao động. Bên cạnh đó là còn có sự nỗ lực rất lớn của đội ngũ cán bộ công nhân viên của hệ thống BHXH. 

Liên quan đến quy định hưởng BHXH một lần được đại biểu Quốc hội hết sức quan tâm, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đây là vấn đề nhạy cảm nhất trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) và cũng là “vấn đề phức tạp nhất”. 

Trên cơ sở Nghị quyết 28 của Trung ương với mục tiêu thực hiện được mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài của đất nước để khi người già về hưu đều có lương, có bảo hiểm y tế. Cùng với đó cũng phải quan tâm đến đời sống thực tế bây giờ của người lao động, vì nguyện vọng của một bộ phận người lao động muốn rút BHXH, theo ông Dung. 

“Với mục tiêu như vậy, vì sao phải thiết kế điều này?”, ông Dung nói, các nước không quy định, nhưng ở chúng ta, việc này do xuất phát từ chính nhu cầu của người lao động. Chúng ta vẫn duy trì, nhưng trên cơ sở phải tính toán để đạt được hai mục tiêu như trên.

Từ các mục tiêu vừa phân tích, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH nhấn mạnh, Chính phủ đã đưa ra hai phương án (qua nhiều lần tham vấn các tổ chức quốc tế, tổ chức các hội thảo, hội nghị), và “đến ngày 25/5 vừa qua, Chính phủ tiếp tục cho ý kiến về nội dung này và thấy rằng không có phương án nào khác ngoài 2 phương án nêu trong dự thảo luật”, Bộ trưởng thông tin thêm. 

Qua nghiên cứu các ý kiến đề xuất, cũng tính toán đến tích hợp hai phương án như một số đại biểu phân tích, theo đó người đang đóng được hưởng tiếp như phương án 1; người đóng sau này thì hưởng theo phương án 2. 

“Tuy nhiên, sau khi xem xét, các chuyên gia đánh giá thấy rằng, nếu cộng hai phương án thì cộng nhược điểm nhiều hơn là cộng ưu điểm. Chính vì vậy, Chính phủ tiếp tục trình Quốc hội đề nghị cho lựa chọn một trong hai phương án Chính phủ trình”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói. 

Hơn nữa, vẫn theo ông Dung, từ Kỳ họp thứ 6 đến nay, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã lấy ý kiến tác động rộng rãi, trong đó qua báo cáo của 5 địa phương có tỷ lệ rút BHXH một lần, tuyệt đại bộ phận ý kiến đều chọn phương án 1, rất ít người đề xuất phương án 2. 

Bộ trưởng cũng tán thành với ý kiến đại biểu cho rằng, cùng với việc có chính sách hạn chế cho rút BHXH một lần, chúng ta có nhiều giải pháp trong đó có các chính sách hỗ trợ người lao động.

Để hạn chế rút BHXH một lần, theo ông Dung, có nhiều giải pháp, như chính sách tín dụng, cho vay không lãi, dứt khoát phải có, nhưng không đưa vào luật này, mà bố trí vào các nghị định khác, luật khác.

Đóng thấp hưởng thấp, điều quan trọng là có Bảo hiểm y tế

Trước băn khoăn về việc bỏ khái niệm “mức lương thấp nhất” Bộ trưởng giải thích, mức này chỉ đúng ở thời điểm nhất định. Việc bỏ mức lương hưu thấp nhất không có nghĩa là không còn người tham gia BHXH ở mức thấp hơn. 

“Đóng thấp hưởng thấp, nhưng thấp còn hơn không, điều quan trọng là có bảo hiểm y tế, nhất là khi về già”, ông nói.

Liên quan đến cải cách tổng thể chính sách tiền lương từ 1/7/2024, theo ông Dung, cái khó nhất của cải cách tiền lương là không có tiền, nhưng lần này đã có. Đây cũng là vấn đề mới, phức tạp. 

Giải trình thêm các ý kiến về cải cách tiền lương, Bộ trưởng LĐ-TB&XH cho biết, cốt lõi của cải cách tiền lương là trả lương theo vị trí việc làm, nên đầu tiên là phải xác định được vị trí việc làm. Trong khi đó, vị trí việc làm phải đảm bảo tính ổn định, lâu dài và thường xuyên.

Đối với vấn đề hưu trí, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thông tin, chiều qua (26/5), Thường trực Chính phủ họp, đề xuất người hưởng lương hưu khi cải cách tiền lương từ 1/7/2024 sẽ áp ‘mức cao nhất có thể”.

Ông Dung cũng cho rằng, quy định mức tham chiếu thay mức lương cơ sở, bản chất không có vấn đề gì. Nếu cần thiết, mức lương cơ sở 1,8 triệu hiện nay vẫn áp dụng được. Nhưng nếu đến năm 2026 bỏ mức lương cơ sở, thì lấy gì thay thế? Do vậy theo ông, đây không phải là vấn đề lớn.

"Có thể 6 tháng cuối năm nay và đầu năm 2025 chúng ta cân bằng quỹ, chứ không có kết dư. Chấp nhận điều đó để đảm bảo quyền lợi cho người hưu trí", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.

Vấn đề liên quan đến ý kiến đề xuất tăng các chính sách về thai sản, ốm đau... lãnh đạo Bộ LĐ-TB&XH cho rằng quan tâm này rất phù hợp, xác đáng, đúng với thực tế, đúng với nhu cầu và cần phải ghi nhận.

“Tuy nhiên, ngay trong quá trình soạn thảo dự thảo luật, chúng ta đã đưa rất nhiều chính sách tân tiến hơn, nhiều chính sách tốt hơn so với Luật BHXH năm 2014. Nếu tiếp tục tăng quỹ ốm đau thai sản thì ngân sách hiện nay chưa thể đảm bảo, do vậy trong giai đoạn trước mắt cần đảm bảo hài hòa giữa chính sách, quyền lợi với khả năng cân đối của quỹ, giữa khả năng chi và thu”, ông Dung nói.