Nuôi dạy những đứa trẻ trở nên hạnh phúc không có nghĩa là cha mẹ làm thay hoặc không để con trải nghiệm khó khăn hay thực tế khắc nghiệt. Thay vào đó, cha mẹ hãy trang bị cho con những kỹ năng cần thiết để trẻ tự mình đạt được các mục tiêu cá nhân và cảm thấy viên mãn trong cuộc sống.
Giúp trẻ nhận biết cảm xúc
Giống như người lớn, trẻ em cũng có những cảm nhận khác nhau về hạnh phúc. Đó có thể là niềm vui từ những thành quả lớn lao hay chỉ đơn giản là những điều giản dị thường ngày.
Tuy nhiên, trẻ cần học cách nhận diện và hiểu các cảm xúc như vui, buồn, tức giận hay hạnh phúc. Cha mẹ có thể giúp trẻ nhận ra và thấu hiểu cảm xúc của mình cũng như cảm xúc của người khác, từ đó biết điều gì khiến mình hạnh phúc.
Khuyến khích con được quyền lựa chọn
Khi con còn nhỏ, cha mẹ thường đưa ra các quyết định thay cho con với niềm tin rằng đó là những lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, việc này vô tình tước đi quyền và khả năng tự đưa ra quyết định của trẻ - một kỹ năng quan trọng cho sự phát triển và thành công sau này.
Thay vì áp đặt, hãy khuyến khích con đưa ra những quyết định liên quan đến chính cuộc sống của mình. Điều này không chỉ giúp trẻ nhận thức được giá trị bản thân mà còn rèn luyện ý thức trách nhiệm với những lựa chọn của mình. Khi được làm chủ cuộc đời, trẻ sẽ tự tin hơn và hạnh phúc hơn.
Khi con còn nhỏ, cha mẹ thường xây dựng thói quen, đưa ra quyết định và rồi áp đặt những quyết định đó lên trẻ với niềm tin rằng đó lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, việc này vô tình tước đi quyền lựa chọn của trẻ - một quyền và cũng là kỹ năng quan trọng cho sự phát triển và thành công trong tương lai.
Do đó, thay vì áp đặt, cha mẹ hãy giúp đỡ, khuyến khích con đưa ra những quyết định, lựa chọn liên quan đến cuộc sống của trẻ. Điều này không chỉ cũng giúp trẻ nhận thức được giá trị bản thân mà còn rèn luyện ý thức trách nhiệm với những lựa chọn của mình. Khi được là chính mình, trẻ sẽ tự tin và hạnh phúc hơn.
Không đòi hỏi sự hoàn hảo
Việc dạy trẻ hiểu và đạt được hạnh phúc là điều cha mẹ cần làm ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Tuy nhiên, khi cha mẹ đặt quá nhiều kỳ vọng vào con, điều này có thể vô tình khiến trẻ cảm thấy áp lực, lo lắng, kiệt sức và mất dần cảm giác vui vẻ và hạnh phúc.
Vì vậy, thay vì yêu cầu sự hoàn hảo, cha mẹ nên khuyến khích con nỗ lực, đánh giá cao những cố gắng nhỏ nhất của con và cho con thời gian để trưởng thành.
Đồng cảm và thấu hiểu
Dạy trẻ biết đồng cảm không phải việc dễ dàng, nhưng đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng. Đồng cảm và thấu hiểu giúp trẻ phát triển sự hiểu biết, có cách cư xử đúng đắn, tôn trọng sự khác biệt và biết xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp trong gia đình và xã hội. Đồng thời, đồng cảm cũng mang lại hạnh phúc cho chính bản thân trẻ.
Khuyến khích vui chơi
Vui chơi là cách nhanh nhất để trẻ cảm thấy hạnh phúc và cũng là một phần quan trọng thúc đẩy trí tuệ phát triển. Các hoạt động vui không chỉ giúp trẻ thư giãn mà còn giúp phát triển thể chất và các kĩ năng vận động.
Đương đầu với thử thách
Một trong những sai lầm phổ biến mà các bậc cha mẹ thường mắc phải là làm quá nhiều thay con. Mặc dù cha mẹ sẽ rất khó để chứng kiến con trải qua cảm xúc tiêu cực hay thất bại, nhưng đó là điều cần thiết để trẻ trưởng thành về mặt cảm xúc.
Khi được phép mạo hiểm với thất bại, trẻ sẽ học cách đương đầu với thử thách và phát triển thái độ dám nghĩ, dám làm và duy trì sự lạc quan - những yếu tố quan trọng của một cuộc sống hạnh phúc. Thực tế cho thấy, những trẻ em không được học cách đối phó với những cảm xúc tiêu cực có nguy cơ bị chính những cảm xúc này “đè bẹp” khi trưởng thành.
Luôn nhìn vào khía cạnh tích cực
Suy nghĩ tích cực là nhìn nhận vấn đề theo cách xây dựng mà không phớt lờ những khó khăn. Nó cũng chính là việc chấp nhận khó khăn và bất lợi để tìm ra mặt tích cực và giải quyết vấn đề theo cách phù hợp. Khi nhận ra khía cạnh tích cực, trẻ sẽ duy trì được sự lạc quan và hạnh phúc, ngay cả trong những thời điểm khó khăn.
Thực hành lòng biết ơn
Dạy con cách biết ơn và thể hiện lòng biết ơn là một phần quan trọng để nuôi dạy một đứa trẻ hạnh phúc. Khi biết ơn, trẻ sẽ có những cảm xúc tích cực hơn, cải thiện khả năng đối phó với khó khăn và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người xung quanh. Cha mẹ có thể giúp con tạo thói quen biết ơn từ những điều nhỏ nhặt hằng ngày.
Là người chính trực
Hạnh phúc chính là khi được làm người chính trực, luôn làm điều đúng đắn ngay cả khi không có ai chứng kiến hay công nhận. Đây là điều không hề dễ dàng ngay cả với người trưởng thành.
Tuy nhiên, trẻ sẽ dần học được điều này nếu hằng ngày cha mẹ dạy con về lòng trung thực, ý thức và trách nhiệm trong những công việc được giao; biết xin lỗi và nhận trách nhiệm khi phạm sai lầm.
Những bữa ăn gia đình
Một yếu tố quan trọng khác trong việc nuôi dạy trẻ hạnh phúc là những bữa ăn gia đình. Hãy biến mỗi bữa ăn thành một nghi thức thú vị, vì đây có thể là cơ hội tuyệt vời để củng cố mối quan hệ gia đình cũng như giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.
Những khoảnh khắc giản dị này giúp trẻ hiểu rằng hạnh phúc không chỉ là một cảm giác, mà còn là một giá trị sống tích cực, độc lập, có thể gắn liền hoặc không với thành công về công danh, sự nghiệp, gia đình, tài chính... Một đứa trẻ cảm nhận được hạnh phúc thường có nhiều khả năng trở nên thành đạt hơn trong tương lai.
Quang Châu
Ấn phẩm Vì trẻ em số 20
