Mục tiêu của quá trình này là tạo ra một môi trường học tập hiện đại, linh hoạt và công bằng, giúp phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của người học, đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên số và hội nhập quốc tế.
Bước chuyển mình trong giáo dục
Sự bùng nổ của công nghệ đã giúp Việt Nam tiếp nhận những phương thức giảng dạy mới, mở ra tín hiệu tích cực cho chuyển đổi số trong giáo dục. Các thiết bị thông minh như máy chiếu, bảng điện tử, và các công cụ học tập trực tuyến đang dần thay thế phương pháp truyền thống trong các phòng học.
Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là áp dụng công nghệ vào dạy học mà còn là sự thay đổi trong cách thức tiếp cận tri thức. Các trường học đã triển khai dạy học trực tuyến, tổ chức các khóa học E-learning, cung cấp tài liệu học tập trực tuyến như Ebook và các bài giảng số.
Một số thống kê từ Bộ GD-ĐT cho thấy, đến năm 2024, tất cả các cơ sở giáo dục đều đã triển khai cơ sở dữ liệu chung và hơn 80% các trường phổ thông sử dụng phần mềm quản lý trường học.
Chuyển đổi số trong giáo dục còn thúc đẩy phong trào học tập suốt đời, với việc chia sẻ hàng nghìn bài giảng điện tử, luận văn và câu hỏi trắc nghiệm từ các giảng viên có chuyên môn. Những nỗ lực này không chỉ giúp học sinh, sinh viên tiếp cận nguồn học liệu phong phú mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
Việt Nam đang thực hiện chuyển đổi số giáo dục toàn diện, với hàng loạt chính sách và văn bản pháp lý được ban hành. Trong đó, một trong những bước tiến quan trọng là việc đưa Tin học trở thành môn học bắt buộc từ lớp 3, giúp học sinh sớm làm quen với công nghệ thông tin.
Chương trình giáo dục phổ thông mới còn lồng ghép giáo dục STEAM, giúp học sinh giải quyết các bài toán khó và khám phá các hiện tượng khoa học một cách trực quan. Đặc biệt, trong giáo dục đại học, các trường đã tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, điều chỉnh chương trình giảng dạy để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho các ngành, nghề mới.
Vai trò trung tâm của người thầy trong kỷ nguyên số
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những cơ hội và không ít thách thức mới cho giáo dục. Một ví dụ điển hình là sự phát triển mạnh mẽ của các công cụ học tập trực tuyến, giúp học sinh học tập mọi lúc, mọi nơi. Tuy nhiên, sự xuất hiện của AI cũng đặt ra câu hỏi về nguy cơ thông tin sai lệch và việc giả mạo dữ liệu.
Tại hội thảo có chủ đề “Đổi mới giáo dục trong thời đại số - Tương lai trẻ em trong thế giới toàn cầu” được tổ chức mới đây, chuyên gia giáo dục Nguyễn Sĩ Thư (Công ty Giáo dục Grit, Founder Alpha School) chia sẻ rằng, việc dạy học truyền thống đã không còn hiệu quả trong thời đại số.
Trước đây, thầy cô là người duy nhất truyền đạt kiến thức, nhưng bây giờ, học sinh có thể tiếp cận kiến thức ngay cả trước khi được giảng dạy. Đây sẽ là một trong những thách thức của giáo dục trong kỷ nguyên này. Vì vậy, phương pháp giảng dạy cần thay đổi để khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình kiến tạo tri thức.
Cô Nguyễn Thị Thủy, Hiệu trưởng Trường Maya School (Hà Nội), chia sẻ: "AI sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến giáo dục trong tương lai. Đây là thách thức lớn đòi hỏi giáo viên phải thay đổi phương pháp giảng dạy và các trường đại học cần thay đổi cách thức đào tạo giáo viên".
Tuy nhiên, các chuyên gia giáo dục cũng nhấn mạnh rằng, mặc dù công nghệ ngày càng phát triển nhưng vai trò của người thầy vẫn không thể thay thế. Hiện nay, nhiều trường học tại các thành phố lớn đã đầu tư phòng công nghệ thông tin hiện đại, giúp giáo viên cập nhật và áp dụng công nghệ vào giảng dạy.
Các bài kiểm tra, bài tập đều được đưa lên nền tảng trực tuyến, giúp học sinh tiếp cận công nghệ ngay trong quá trình học tập.
Việc giáo dục học sinh đòi hỏi nhiều thời gian và sự kiên nhẫn. Trẻ em cần có không gian để tự do khám phá, nhưng cũng cần sự định hướng của người lớn, trong đó giáo viên đóng vai trò quan trọng. Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc lắng nghe học sinh, tạo cơ hội để các em thể hiện suy nghĩ và cảm xúc là yếu tố quan trọng để phát triển môi trường học tập hiệu quả.
Chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu để đáp ứng nhu cầu phát triển trong thời đại số.
Mặc dù có những thách thức, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự tham gia tích cực của các thầy cô giáo, học sinh và phụ huynh, chuyển đổi số sẽ mở ra một kỷ nguyên giáo dục mới, giúp thế hệ trẻ phát triển toàn diện và sẵn sàng hội nhập với thế giới.
Phạm Tuấn
Ấn phẩm Vì trẻ em số 24