Dạy con lòng trắc ẩn, biết hướng thiện

Khi được nhà trường thông báo hoãn tổ chức Tết Trung thu và dành toàn bộ số tiền ấy mua nhu yếu phẩm gửi các tổ chức từ thiện để cứu trợ cho đồng bào vùng lũ, Phương Anh (học sinh Trường PT Liên cấp FPT Bắc Ninh) thoáng chút buồn.

 Đây là năm đầu tiên cô bé học tại ngôi trường này, như nhiều bạn nhỏ, con đang háo hức chào đón chương trình vui Tết Trung thu. Cô bé thắc mắc hỏi mẹ: “Tại sao nhà trường không huy động phụ huynh và học sinh cùng đóng góp ủng hộ đồng bào lũ lụt mẹ nhỉ? Toàn trường tham gia, con nghĩ số tiền sẽ rất nhiều. Còn Trung thu thì vẫn nên tổ chức, vì trẻ em ai cũng thích Tết Trung thu”.

Chị Thanh Huyền - mẹ của bé Phương Anh đã cố gắng phân tích để con gái hiểu tại sao nhà trường dừng tổ chức Trung thu. Vấn đề không phải nhà trường hay phụ huynh cần tiền để làm từ thiện nên cắt bỏ chương trình Trung thu của các con, mà điều quan trọng là muốn các con chia sẻ, đồng cảm với những mất mát mà bà con vùng lũ đang phải gánh chịu.

 Sau cơn bão số 3, có rất nhiều trẻ em ở độ tuổi như các con vẫn đang trong tình cảnh nhà cửa tan hoang, sách vở bị mưa lũ cuốn trôi, trường học thì ngập lụt chưa thể đi học trở lại…

Chị Thanh Huyền cũng kể lại cho con gái nghe mình đã xúc động thế nào khi lần đầu tiên trong đời được nhận quà từ thiện: Giáng sinh năm ấy, chị Thanh Huyền đang trông cô con gái thứ hai ở Khoa Hồi sức cấp cứu Sơ sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương Hà Nội thì bất ngờ nhận được một phần quà từ nhóm từ thiện của một ca sĩ.

Trước đó, chị có nghe một số người nhà bệnh nhi kể ca sĩ này đến bệnh viện tặng quà từ thiện và tổ chức chương trình biểu diễn âm nhạc, hát cho bệnh nhân và người nhà nghe. Nhưng chị không rời phòng bệnh của con vì thấy mình không thiếu thốn gì, hơn nữa con chị thì đang nằm lồng kính, máy móc dây dợ khắp người, chị càng không thể rời con.

 Dường như biết có những bệnh nhi bệnh nặng, cần sự có mặt của người nhà 24/24, các tình nguyện viên của nhóm từ thiện đã xin phép bác sĩ được đặc cách vào từng phòng để gửi quà. Cầm trên tay túi quà có hai đôi tất xinh xinh và mấy món đồ chơi bằng nhựa rực rỡ, chị Thanh Huyền bật khóc. Chị mong đến ngày con được ra viện để có thể đi đôi tất thiện nguyện và chơi những món đồ đơn sơ, giản dị này.

Những món quà từ thiện không chỉ là sự giúp đỡ về vật chất, đó là sự yêu thương, sẻ chia và đồng cảm, điều ấy mới thực sự khiến cho việc làm từ thiện trở nên cao quý và đáng trân trọng. Và ở một khía cạnh nào đó, từ thiện không chỉ là giúp người, từ thiện còn giúp chính bạn trở nên tốt đẹp hơn. 

Mạnh Tử đã từng nói “vô trắc ẩn chi tâm phi nhân dã” -  không có lòng trắc ẩn không phải là người. Vì vậy, trẻ em cần được cha mẹ nuôi dưỡng và giáo dục lòng trắc ẩn, tâm hướng thiện ngay từ khi còn nhỏ.

 Lòng trắc ẩn không như chỉ số thông minh (IQ), nhưng nó là phương tiện giúp mỗi chúng ta cảm nhận niềm hạnh phúc. Tuy nhiên, dạy con hướng thiện và giàu lòng trắc ẩn là một quá trình lâu dài đòi hỏi sự kiên nhẫn, gương mẫu và tình yêu thương từ cha mẹ. Dưới đây là một số cách để cha mẹ có thể áp dụng để giúp con phát triển những phẩm chất này:

Làm gương cho con

Trẻ em thường học từ hành động của cha mẹ hơn là lời nói. Hãy thể hiện lòng trắc ẩn và sự tử tế của bạn trong cuộc sống hằng ngày. Khi con trẻ thấy cha mẹ đối xử tử tế với người khác, con sẽ học theo.

Giải thích cảm xúc và tình huống

Khi trẻ gặp phải tình huống khó khăn hoặc chứng kiến ai đó cần giúp đỡ, cha mẹ hãy giải thích cho con hiểu cảm xúc của người khác và lý do vì sao lòng trắc ẩn là quan trọng. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng đồng cảm.

Khuyến khích giúp đỡ người khác

Cha mẹ dạy con biết chia sẻ và giúp đỡ người khác từ những việc nhỏ như giúp đỡ bạn bè, chia sẻ đồ chơi hay tham gia các hoạt động từ thiện. Trẻ em có thể làm từ thiện cùng cha mẹ, thầy cô hoặc cùng các nhóm bạn; có thể ủng hộ bằng tiền mặt, sách vở, đồ dùng học tập hoặc thông qua vẽ tranh, làm đồ thủ công bằng tay để gây quỹ… Điều này sẽ giúp trẻ hình thành thói quen biết nghĩ đến người khác.

Đọc sách và kể chuyện

Trong nhiều cuốn sách và các truyện cổ tích thường chứa đựng những bài học cảm động về lòng trắc ẩn, sự tử tế. Cha mẹ hãy cùng con đọc những câu chuyện này và thảo luận về các bài học rút ra.

Dạy con biết tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt

Cha mẹ dạy cho con hiểu rằng, mỗi người có hoàn cảnh và quan điểm khác nhau. Tôn trọng sự khác biệt sẽ giúp con phát triển lòng khoan dung và cảm thông với người khác. Đặc biệt, đối với những người gặp khiếm khuyết về ngoại hình hay trí tuệ, trẻ cần có sự cảm thông và yêu thương, không nên kỳ thị, xa lánh.

Khen ngợi hành vi tử tế

Khi con biết buồn trước những hoàn cảnh khó khăn và làm được những điều tốt đẹp để giúp đỡ một ai đó, hãy khuyến khích và khen ngợi. Sự công nhận từ cha mẹ sẽ khích lệ trẻ tiếp tục hành xử như vậy.

Khuyến khích suy nghĩ tích cực và biết ơn

Cha mẹ dạy con tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống và biết ơn những gì mình có. Điều này giúp trẻ nuôi dưỡng lòng trắc ẩn và ý thức giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn.

Giúp con hiểu về hậu quả của hành động xấu

Khi con làm điều gì không đúng, thay vì chỉ trách phạt, cha mẹ giúp con hiểu hậu quả của hành động đó đối với người khác.

Trong quá trình cùng con khôn lớn, cha mẹ có thể kết hợp các phương pháp trên để nuôi dưỡng con trở thành một đứa trẻ nhân hậu, giàu lòng trắc ẩn, sống hướng thiện.

Bình Yên 

Ấn phẩm Vì trẻ em số 18