Trong những năm gần đây, TLĐT, TLNN đã trở thành chủ đề nóng không chỉ ngoài xã hội, mà cả trong trường học. Với vẻ ngoài thời thượng, hương vị đa dạng và chiêu thức quảng cáo tinh vi, TLĐT, TLNN đã thu hút sự tò mò của giới trẻ, nhất là tuổi mới lớn.
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã tạo điều kiện để các sản phẩm này lan truyền nhanh chóng, đôi khi được tiếp thị như một “phụ kiện thời trang” để chứng tỏ đẳng cấp “sành điệu”.
Từ các tiệm tạp hóa nhỏ cho đến các cửa hàng trực tuyến, TLĐT, TLNN dễ dàng tới tay trẻ em, để lại những hậu quả nghiêm trọng.
Bao bì và thiết kế hấp dẫn
TLĐT, TLNN, sản phẩm lai giữa TLĐT và TLNN thường có thiết kế nhỏ gọn, hình dáng hiện đại giống như các thiết bị điện tử công nghệ cao hoặc đồ chơi, đồ uống, đồ ăn vặt.
Thậm chí, để dụ khách hàng, một số sản phẩm được thiết kế với hình dáng như thỏi son, cây bút, tạo phong cách thời trang và sành điệu hay màu sắc bắt mắt hướng tới đối tượng tiêu dùng là nữ.
Một số nhà sản xuất đã cố ý đặt tên các sản phẩm TLĐT, TLNN bằng những cái tên bóng bẩy như “kẹo singum thổi bóng” hay “kẹo dẻo con gấu”, thậm chí sử dụng các hình ảnh hoạt hình được trẻ em ưa chuộng để thu hút các em.
Hương vị đa dạng và gây nghiện
Không giống như thuốc lá truyền thống có mùi khó chịu, TLĐT có mùi như trái cây, kẹo ngọt, bạc hà hay các món tráng miệng hấp dẫn; TLNN cũng có thể trộn thêm hương vị theo nhu cầu người sử dụng. Những hương vị này thu hút sự tò mò của các bạn trẻ, đặc biệt là những người chưa từng thử thuốc lá.
Nhiều bạn trẻ tò mò, thử nghiệm và nhanh chóng bị cuốn vào vòng xoáy gây nghiện, trong khi một số khác thậm chí lạm dụng để trộn thêm chất gây nghiện nguy hiểm.
Quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội
Nhiều nhà sản xuất TLĐT, TLNN sử dụng các mạng xã hội như TikTok, Instagram, Facebook để quảng bá sản phẩm thông qua người nổi tiếng, KOLs (người có sức ảnh hưởng) hoặc các hot TikToker (những người sử dụng TikTok có số lượng người theo dõi cao) để thu hút giới trẻ.
Không chỉ vậy, một số video quảng bá gián tiếp như chia sẻ về “trải nghiệm thú vị” hay hình ảnh "cool” (ngầu) khi sử dụng TLĐT đã vô tình khuyến khích trẻ em tìm đến các sản phẩm này.
Mua bán dễ dàng trên các nền tảng trực tuyến
Sự dễ dàng trong mua bán TLĐT trên các nền tảng trực tuyến như Facebook, Zalo và các sàn thương mại điện tử khiến trẻ em có thể tiếp cận các sản phẩm này chỉ qua vài cú nhấp chuột.
Người bán thường không kiểm tra độ tuổi người mua, khiến nguy cơ tiếp cận TLĐT ở trẻ em ngày càng tăng cao. Nhiều chuyên gia nhận định, việc dễ dàng tiếp cận và mua các sản phẩm gây nghiện là hết sức nguy hiểm đối với trẻ em.
Mặc dù Quốc hội Việt Nam vừa cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng TLĐT, TLNN từ năm 2025, nhưng trên Facebook, Zalo hiện vẫn còn công khai vô số các hội nhóm TLĐT, TLNN mà ở đó các thành viên trao đổi, buôn bán các sản phẩm rất sôi nổi.
Ảnh hưởng từ bạn bè
Trẻ em thường chia sẻ hoặc truyền tay nhau các sản phẩm TLĐT, TLNN. Được thiết kế nhỏ gọn nên những sản phẩm này rất dễ mang theo và giấu trong balo hay túi quần, áo. Thậm chí, một số học sinh còn giấu trong gấu bông, móc treo chìa khóa mang đến trường.
Thực tế cho thấy, không ít học sinh ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM đã sử dụng TLĐT, TLNN ngay tại trường, đặc biệt trong giờ giải lao hoặc khi không có giáo viên giám sát.
Bị tiếp cận các thông tin sai lệch
TLĐT, TLNN được tiếp thị như một sản phẩm “thế hệ mới” thay thế an toàn hơn thuốc lá truyền thống, hoặc thậm chí là công cụ giúp “giải tỏa stress” - một thông điệp dễ gây hiểu lầm “chết người” đối với trẻ em.
Phương Anh
Ấn phẩm Vì trẻ em số 23