Tại Việt Nam, ngày càng xuất hiện nhiều câu chuyện truyền cảm hứng về trẻ tự kỷ vượt qua giới hạn để tỏa sáng trong các lĩnh vực như nghệ thuật, âm nhạc, toán học và thể thao.
Những khả năng đặc biệt ấy không chỉ giúp các em khẳng định bản thân mà còn truyền tải những thông điệp nhân văn sâu sắc về sự kiên nhẫn, tình yêu thương và chấp nhận sự khác biệt.
Tài năng hội họa thiên bẩm
Trần Nam Long (SN 2004) là một minh chứng tiêu biểu cho người tự kỷ có tài năng đặc biệt. Không qua bất kỳ lớp học vẽ chính quy nào, nhưng Long đã bộc lộ tài năng hội họa thiên bẩm với phong cách tả thực bằng màu nước - một kỹ thuật khó ngay cả với họa sĩ chuyên nghiệp.
Những bức tranh tái hiện 36 phố phường Hà Nội của Trần Nam Long đã chinh phục giới chuyên môn, thể hiện chiều sâu cảm xúc và khả năng sáng tạo vượt trội. Các tác phẩm của Long từng được triển lãm quốc tế, nhận được sự ngưỡng mộ từ công chúng.
Bên cạnh đó, nhiều cuộc triển lãm trưng bày các tác phẩm hội hoạ, điêu khắc của trẻ em mắc chứng tự kỷ ở nhiều vùng, miền trong những năm gần đây như “Giấc mơ sắc màu”, “Tháng tư hy vọng”… đã thu hút được sự chú ý của giới chuyên môn cũng như những người yêu nghệ thuật.
Những tác phẩm nghệ thuật ấy không chỉ chứa đựng sự sáng tạo mà còn truyền tải ước mơ, tình yêu cuộc sống và thông điệp hòa bình.
Âm nhạc - Ngôn ngữ kết nối thế giới
“Con muốn trở thành nghệ sĩ piano nổi tiếng, biểu diễn khắp nơi trên thế giới” là lời thủ thỉ với mẹ của cậu bé mắc chứng tự kỷ Nguyễn Hải Anh (SN 2006). Mặc dù gặp khó khăn trong giao tiếp, nhưng Hải Anh lại có tình yêu mãnh liệt với piano.
Được bố mẹ khuyến khích và tạo mọi điều kiện, Hải Anh nỗ lực ôn luyện và thi đỗ vào Khoa Piano - Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Cũng từ đó, âm nhạc trở thành ngôn ngữ đặc biệt giúp em biểu đạt cảm xúc và kết nối với thế giới xung quanh.
Sau 3 năm học tập và rèn luyện, Hải Anh đã đoạt được nhiều giải thưởng như: Giải Nhì Việt Thương casio music 2018 bảng Creative; Giải Ba CEG Music Festival 2017 bảng POP; Giải Ba Piano Festival thanh thiếu niên thành phố Hà Nội năm 2017; Giải Khuyến khích bảng Classic music festival 2017…
Những thành tích này không chỉ chứng minh tài năng mà còn mở ra cơ hội phát triển tươi sáng cho em trong tương lai.
Khả năng ghi nhớ đáng kinh ngạc
Khả năng ghi nhớ chi tiết là một trong những điểm mạnh nổi bật của nhiều trẻ tự kỷ, mà Huỳnh Lâm Tính (SN 2005) là ví dụ điển hình. Từ một cậu bé gặp khó khăn trong sinh hoạt, Tính đã trở thành gương mặt tiêu biểu về trí nhớ tại Việt Nam.
Với sự hỗ trợ từ gia đình, Tính vượt qua các rào cản và giành giải Nhì cuộc thi Tin học do Đại học Quốc tế Sài Gòn tổ chức năm 2019 và được công nhận là kỷ lục gia siêu trí nhớ năm 2019. Không dừng lại ở đó, em còn đoạt huy chương Vàng môn Tin học 11 trong Hội thi Olympic tháng 4 TPHCM mở rộng năm 2021.
Những thành tích của Tính không chỉ thể hiện khả năng ghi nhớ xuất chúng mà còn là minh chứng cho sức mạnh của tình yêu thương và sự giáo dục đúng đắn.
Đồng hành và hỗ trợ để trẻ tự kỷ tỏa sáng
Một điều rất dễ nhận thấy ở trẻ tự kỷ là sự trung thực và cách tiếp cận cuộc sống một cách đơn giản, trong sáng. Các em không bị chi phối bởi các quy chuẩn xã hội phức tạp mà người lớn thường áp đặt nên sẽ có những góc nhìn khác biệt, đôi khi rất sâu sắc.
Để trẻ tự kỷ có thể phát huy những tài năng và tỏa sáng, đòi hỏi người lớn phải thực sự kiên nhẫn, lắng nghe, chấp nhận và yêu thương. Bên cạnh đó, trẻ tự kỷ cũng rất cần được khuyến khích, tạo điều kiện để phát triển khả năng riêng.
Tại một triển lãm tranh vào tháng 6/2024, chị Nguyễn Thu Hồng, mẹ của một trẻ tự kỷ có tác phẩm tham gia triển lãm, chia sẻ: “Tôi từng lo lắng vì con không thể giao tiếp như bạn bè cùng trang lứa. Nhưng qua từng bức tranh, tôi hiểu rằng con đang kể câu chuyện của mình bằng ngôn ngữ riêng. Tôi học cách lắng nghe con qua những nét vẽ và màu sắc mà con chọn”.
Một phụ huynh khác cũng bày tỏ: “Nhờ hội họa, con tôi đã tìm được cách kể chuyện mà không cần lời nói”.
Có thể thấy, việc thay đổi nhận thức về trẻ tự kỷ không chỉ giúp các em khẳng định giá trị của mình, mà còn dần thay đổi nhận thức xã hội. Trẻ tự kỷ không phải là những cá nhân “kém may mắn” mà là những người có khả năng đặc biệt cần được phát hiện, khuyến khích và hỗ trợ.
Sự hỗ trợ đúng cách từ gia đình, nhà trường và xã hội sẽ giúp các em không chỉ vượt qua những rào cản mà còn tỏa sáng.
Quang Hưng
Ấn phẩm Vì trẻ em số 22
