Làm thế nào để cha mẹ có thể đồng hành cùng con trong giai đoạn này mà không tạo ra những rào cản vô hình?
Lắng nghe và thấu hiểu
Nhiều bậc cha mẹ nhận thấy con mình ngày càng ít chia sẻ, thích ở một mình hoặc chỉ dành thời gian cho bạn bè và mạng xã hội. Điều này không có nghĩa con không cần sự quan tâm của cha mẹ, mà chỉ đơn giản là cách tiếp cận cần thay đổi.
Cha mẹ đừng chỉ nghe để phản hồi, hãy thực sự lắng nghe để hiểu con đang cảm thấy thế nào. Bạn có thể đặt những câu hỏi mở như: “Con nghĩ sao về việc đó?” thay vì hỏi “Tại sao con lại làm vậy?” để tránh trẻ cảm thấy bị tra hỏi hay kiểm soát quá mức.
Thay vì chỉ trích khi con dành nhiều thời gian trên mạng, cha mẹ hãy thử hỏi về những gì con đang quan tâm, cùng con xem một vài video để thảo luận. Khi con cảm nhận được sự quan tâm chân thành của bố mẹ, con sẽ mở lòng hơn. Một người mẹ từng chia sẻ rằng, trước đây con gái cô thường xuyên đóng cửa phòng và ít nói chuyện.
Thay vì trách mắng, cô bắt đầu dành thời gian tìm hiểu sở thích của con, chủ động trò chuyện về những vấn đề con quan tâm. Chỉ sau vài tuần, cô nhận thấy con bắt đầu chia sẻ nhiều hơn về cuộc sống của mình.
Cách tốt nhất để giảm xung đột giữa cha mẹ và con cái là tạo ra không gian đối thoại. Bạn hãy dành thời gian để nói chuyện hằng ngày với con, ngay cả khi con không chủ động chia sẻ.
Và thay vì áp đặt những quy tắc cứng nhắc, hãy cùng con thảo luận để đưa ra những nguyên tắc hợp lý để cả hai bên đều cảm thấy thoải mái. Điều này giúp trẻ hiểu rằng chúng có quyền lên tiếng và được tôn trọng.
Tôn trọng và đồng hành
Ở tuổi vị thành niên, trẻ bắt đầu có nhu cầu tự khẳng định bản thân và mong muốn được đối xử như một người trưởng thành. Nếu cha mẹ luôn áp đặt và kiểm soát quá mức, trẻ sẽ có xu hướng phản kháng mạnh mẽ. Ngược lại, nếu cha mẹ buông lỏng hoàn toàn, trẻ có thể thiếu định hướng và dễ sa vào những cám dỗ bên ngoài.
Nếu con bạn nói: “Con không muốn học đại học, con muốn kiếm tiền nhanh”, thay vì phản ứng gay gắt, cha mẹ nên yêu cầu con lý giải rõ hơn về suy nghĩ này.
Sau đó, hãy cùng con phân tích những khía cạnh của quyết định đó, như cơ hội nghề nghiệp, thử thách trong công việc, và những kỹ năng cần thiết để thành công. Khi cha mẹ tiếp cận theo cách thảo luận thay vì áp đặt, trẻ sẽ có xu hướng lắng nghe và cân nhắc nhiều hơn.
Hoặc khi con muốn theo đuổi một sở thích hay nghề nghiệp không giống kỳ vọng của cha mẹ, thay vì ngăn cấm, hãy cùng con tìm hiểu về con đường đó.
Nếu con muốn trở thành một YouTuber, cha mẹ có thể giúp con hiểu về những kỹ năng cần thiết như biên tập video, quản lý nội dung, xây dựng thương hiệu cá nhân. Khi cha mẹ thể hiện sự tôn trọng, trẻ sẽ có xu hướng lắng nghe ý kiến và cân nhắc kỹ lưỡng hơn góp ý của cha mẹ.
Tuy nhiên, bên cạnh việc tôn trọng ý kiến cá nhân của trẻ và sẵn sàng hỗ trợ con, cha mẹ cũng cần đặt ra những giới hạn hợp lý. Nếu con thức khuya quá nhiều, hãy phân tích cho con thấy các tác hại của việc thiếu ngủ đối với sức khỏe và năng suất học tập/ làm việc để con tự rút ra bài học.
Gia đình phối hợp với nhà trường và cộng đồng
Cha mẹ không thể một mình giúp con trưởng thành mà không có sự hỗ trợ từ nhà trường và xã hội. Việc giữ liên lạc với giáo viên, nắm bắt tình hình học tập của con sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về những khó khăn mà con đang gặp phải.
Ngoài ra, cha mẹ hãy khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa, công tác xã hội hoặc câu lạc bộ để mở rộng mối quan hệ, phát triển kỹ năng sống và có cái nhìn thực tế hơn về cuộc sống. Khi con có những trải nghiệm mới, chúng sẽ có khả năng đánh giá và định hướng bản thân tốt hơn.
Hòa hợp với con tuổi vị thành niên không phải là một bài toán dễ nhưng hoàn toàn có thể thực hiện được nếu cha mẹ thấu hiểu, tôn trọng và đồng hành cùng con. Sự kết nối trong gia đình không chỉ giúp trẻ vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng mà còn đặt nền tảng cho mối quan hệ bền chặt suốt cuộc đời.
Hoài Phi
Ấn phẩm Vì trẻ em số 3
