Nhiều mô hình hỗ trợ nạn nhân bị mua bán tại cộng đồng
Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các tổ chức xã hội và cộng đồng cùng sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, công tác phòng, chống mua bán người nói chung và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về hòa nhập cộng đồng nói riêng đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Đa số nạn nhân bị mua bán đều bị tổn thương nặng nề cả thể chất lẫn tinh thần. Sức khỏe họ giảm sút do bị ép buộc lao động quá sức, bị đánh đập, tra tấn, bị giam giữ, bị bóc lột tình dục... Đối với những nạn nhân may mắn được trở về địa phương, việc tái hòa nhập của họ cũng gặp muôn vàn khó khăn.
Thời gian qua, tại nhiều địa phương, hàng trăm dự án, chương trình, mô hình đã và đang được triển khai để hỗ trợ các nạn nhân bị mua bán trở về.
Ngôi nhà Bình yên (Hà Nội) và Nhà nhân ái Lào Cai (Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội tỉnh Lào Cai) là những mô hình được đánh giá cao về tính hiệu quả và thực tiễn trong việc hỗ trợ cho các nạn nhân tái hòa nhập bền vững.
Hai mô hình này hỗ trợ nạn nhân toàn diện về ăn, ở, đảm bảo an toàn, chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ y tế, hỗ trợ tâm lý, trợ giúp pháp lý, nâng cao kỹ năng sống, đào tạo học nghề. Nhiều phụ nữ và trẻ em sau khi hòa nhập cộng đồng đã có công ăn việc làm, cuộc sống ổn định.
Khi thực trạng mua bán người vẫn diễn biến phức tạp và những nạn nhân trở về vẫn còn gặp nhiều khó khăn cần tới sự trợ giúp, thì những mô hình hỗ trợ tại cộng đồng là thật sự cần thiết.
Mái ấm cho nạn nhân bị mua bán trở về
Ngôi nhà Bình yên ở số 20 Thụy Khuê (Hà Nội) của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã tạo cơ hội cho nhiều phụ nữ và trẻ em sau khi thoát khỏi nạn mua bán người có thể hòa nhập cộng đồng và gây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.
Trong số đó có chị N.T.H. Chị N.T.H chia sẻ: “Tôi từng bị lừa bán sang Trung Quốc. Mỗi ngày ở Trung Quốc, tôi phải chịu cảnh đánh đập đau đớn, đôi lúc còn phải nhịn ăn. Tôi đã xa gia đình và mất hết niềm tin. Có lúc, tôi định chết đi. Nhưng suy nghĩ phải cố gắng sống để trở về bên cha mẹ đã níu tôi lại với cuộc sống. Sau đó, tôi đã bỏ trốn và được công an giải cứu đưa về Ngôi nhà Bình yên.
Ở đây, những lúc vui buồn, tôi luôn được các chị em sống cùng mái ấm an ủi, động viên. Giờ thì tôi đã ổn định tâm lý, không còn lo sợ gì nữa. Vui nhất là tôi đã được Ngôi nhà Bình yên hỗ trợ học nghề cắt tóc. Hiện tại, tôi đã có thể đứng trên đôi chân của mình”.
Là một trong những người đã từng ở tại Ngôi nhà Bình yên, chị N.T.Y viết lưu bút: “Nhớ lại ngày đầu tiên vào Ngôi nhà Bình yên, khi ấy 3 mẹ con không biết phải đi đâu về đâu giữa một Hà Nội xa lạ. Bước chân vào đây với cái đói và mệt lả, tôi thực sự cảm thấy nhẹ nhõm khi tất cả mọi thành viên đón 3 mẹ con rất nhiệt tình, mọi mệt mỏi dường như tan biến.
Sống trong mái ấm này, tôi có cảm giác đây là một gia đình thực sự, tôi thấy mình như đang ở trong chính mái nhà của mình, rất đỗi thân thuộc vì chính những tình cảm nồng hậu của mọi người. Không những thế, tôi còn được tham gia các hoạt động cung cấp kiến thức, kỹ năng sống, học được những mẹo nấu ăn rất hay. Chính điều này đã giúp tôi hòa nhập cuộc sống, vững vàng hơn”.
Chị Lê Thị Tường Vi - Quản lý của Ngôi nhà Bình yên tâm sự: “Mỗi người đến với ngôi nhà này đều có số phận, hoàn cảnh rất thương tâm. Mái ấm này đã tiếp nhận nhiều trẻ em đến tạm lánh, có trẻ đến cùng mẹ, có trẻ chỉ có một mình.
Chúng tôi đã tiếp nhận những trường hợp trẻ sơ sinh là nạn nhân của các vụ án mua bán trẻ em được công an giải cứu và không có người thân đi cùng. Chúng tôi đã bế ẵm, chăm sóc các con trong nhiều ngày, nhiều tháng. Một ngày nọ, tôi bắt gặp hình ảnh bọn trẻ đang chơi đùa với các nhân viên ở đây, tôi cảm nhận được sự an toàn, hạnh phúc từ nụ cười của trẻ.
Chúng tôi coi hạnh phúc của trẻ cũng là hạnh phúc của chính mình”.
Suốt 17 năm qua, Ngôi nhà Bình yên là nơi mà gần 2.000 người đã đến tạm trú khi “tổ ấm” không yên. Ngôi nhà Bình yên đã thực sự lan tỏa và góp sức cùng cộng đồng đẩy lùi nạn bạo hành gia đình cũng như nạn mua bán người.
Tuyên truyền, ngăn chặn tội phạm mua bán người từ xa
Nhiều mô hình phòng, chống mua bán phụ nữ, trẻ em gái tại tỉnh Nghệ An đang phát huy hiệu quả tích cực, góp phần ngăn chặn từ sớm, từ xa loại tội phạm này. Điển hình như tại xã Hữu Kiệm, huyện Kỳ Sơn trước đây vốn được biết đến là điểm nóng về tình trạng mua bán người, bán bào thai.
Từ năm 2020, xã Hữu Kiệm đã thành lập Câu lạc bộ “Phòng, chống mua bán người” (CLB), sau đó nhân rộng ra 9 bản trên địa bàn.
Các CLB đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền tập trung tại nhà văn hóa bản; phối hợp với lực lượng chức năng tổ chức các buổi tuyên truyền mà tuyên truyền viên là những nạn nhân từng bị mua bán. Nhờ vậy, nhận thức của đồng bào dân tộc trong xã về vấn nạn buôn bán người dần thay đổi tích cực.
Ngoài ra, xã Hữu Kiệm còn thành lập tổ phòng, chống buôn bán người, thường xuyên bám nắm tình hình cơ sở; phát huy vai trò “tai mắt” của nhân dân trong việc phát hiện các đối tượng lạ mặt có biểu hiện nghi vấn xuất hiện tại địa bàn.
Theo bà Vũ Thị Huyền, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Kỳ Sơn: “Ngoài xã Hữu Kiệm, trên địa bàn huyện còn thành lập CLB phòng, chống buôn người tại các xã là điểm nóng như Phà Đánh, Chiêu Lưu...
Hàng quý, CLB phối hợp với các đơn vị tổ chức nhiều đợt tuyên truyền giúp người dân, nhất là phụ nữ ở các xã vùng sâu, vùng xa nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật, nhất là phòng, chống mua bán người”.
Tại các xã như Tam Quang, Nga My, Yên Hòa (huyện Tương Dương), Đôn Phục ( huyện Con Cuông)… mô hình “Hỗ trợ cộng đồng phòng, chống mua bán người” hoặc “Lá chắn phòng, chống mua bán người” cũng phát huy hiệu quả trong công tác truyền thông. Qua đó, nhận thức của người dân ngày được nâng cao, tình hình tội phạm mua bán người giảm rõ rệt.
Thùy Dương
Ấn phẩm Vì trẻ em số 14
