... Tuy nhiên, điều bất thường tại các phiên đấu giá này là giá trúng đấu giá luôn cao hơn gấp cả chục lần giá khởi điểm, khiến dư luận lo ngại về làn sóng “giá ảo”, gây ra hệ lụy đối với nền kinh tế.
Sức nóng từ các phiên đấu giá đất
Sau 16 giờ đấu giá khốc liệt, đến sáng 22/10, phiên đấu giá 40 thửa đất ở thuộc Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu đất đấu giá xã Vạn Điểm, huyện Thường Tín, Hà Nội mới đấu giá thành công 19 thửa đất.
Đáng chú ý, qua 15 vòng đấu, bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật, giá trúng cao nhất ở mức 52,864 triệu đồng/m2; giá thấp nhất 24,384 triệu đồng/m2, trong khi giá khởi điểm 3,864 triệu đồng/m2.
Với kết quả này, huyện Thường Tín dự kiến thu về cho NSNN gần 125 tỷ đồng. Tổng số tiền thu chênh lệch giữa giá khởi điểm và giá đấu thực của 19/40 thửa đất với 3.028,3 m2 là hơn 112,6 tỷ đồng.
Trước đó, ngày 19/10, quận Hà Đông đấu giá thành công 27 thửa đất tại các phường Phú Lương, Yên Nghĩa, Dương Nội. Đáng chú ý, với giá khởi điểm từ 22,791 triệu đồng/m2 đến 32,216 triệu đồng/m2, sau 14 vòng đấu đã xác định được khách hàng trúng giá cao nhất lên đến 262 triệu đồng/m2, cao gấp 8 lần so với giá khởi điểm; giá trúng thấp nhất cũng chênh 5,8 lần, đạt 133 triệu đồng/m2.
Trong tháng 8, các huyện như huyện Thanh Oai, Hoài Đức và Phúc Thọ cũng đã tổ chức các phiên đấu giá đất, kết quả trúng giá cũng gấp cả chục lần so với giá khởi điểm.
Cụ thể, ngày 19/8, tại Hội trường Trung tâm Văn hoá - Thông tin và Thể thao huyện Hoài Đức, 19 thửa đất có diện tích từ 74 - 118 m2 ở thôn Lòng Khúc, xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức (Hà Nội) được đem ra đấu giá với mức khởi điểm thấp nhất từ 7,3 triệu đồng/m2.
Trải qua 19 giờ đồng hồ (từ 8h sáng ngày 19/8 đến gần 5h sáng ngày 20/8), với 9 vòng đấu “căng thẳng”, cuối cùng phiên đấu giá này cũng ngã ngũ với thửa đất có giá trúng cao nhất lên tới 133,3 triệu đồng/m2, gấp hơn 18 lần so với giá khởi điểm. Trong khi đó, 2 thửa trúng có giá đấu giá thấp nhất cũng lên đến 91,3 triệu đồng/m2.
Trước đó, đầu tháng 8, tại xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai (Hà Nội) cũng đã diễn ra phiên đấu giá 68 thửa đất có diện tích từ 60 m2 đến 85 m2 với giá khởi điểm 8,6 - 12,5 triệu đồng/m2. Khoảng 7.000 bộ hồ sơ và khoảng 1.600 người đã tham gia phiên đấu giá.
Kết quả trúng đấu giá gây bất ngờ, khi giá trúng lô góc cao nhất lên tới gần 101 triệu đồng/m2, các lô khác có giá trúng là 63 - 80 triệu đồng/m2. So với giá khởi điểm, giá trúng đấu giá cao gấp cả chục lần, những lô vị trí kém đẹp, giá trúng cũng cao gấp 5 - 6 lần.
“Ngáo” giá bất động sản và hệ lụy tới nền kinh tế
Lý giải nguyên nhân giá đất trúng thầu tại các phiên đấu giá vừa qua ở Hà Nội, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản việt Nam (VARS) cho rằng: Trong bối cảnh Hà Nội gần như không có dự án mới, nguồn cung đất nền được dự báo cũng ngày càng khan hiếm khi Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 cấm phân lô, bán nền tại 105 thành phố và thị xã, thì đất đấu giá lại ngày càng hấp dẫn.
Nhưng điều bất thường ở đây là mức trúng đấu giá cao, vượt xa giá trị thực tế, lên tới hơn 100 triệu đồng/m2 ngang bằng với giá đất nền tại các khu đô thị, khu vực đông dân cư. Trong khi đó, các khu vực đấu giá đất là những vùng ven có cơ sở hạ tầng, tiện ích không nổi bật, tiềm năng tăng giá cũng chỉ mức bình thường.
Theo ông Đính, trên thực tế, nhiều nhà đầu tư tham gia các phiên đấu giá này là những người có "nghề" đấu giá đất với mục đích "lướt sóng" chứ không quan tâm giá trị thật.
Nguy hiểm hơn cả tình trạng này là nguồn cơn tạo ra "sốt đất". Mức giá trúng thầu được lấy làm căn cứ để đẩy giá đất ở các huyện vùng ven tăng nhanh, khiến làn sóng “sốt giá ảo” lan tỏa trên diện rộng.
“Giá nhà đất không ngừng tăng ảo trong khi thu nhập của người dân không mấy cải thiện sẽ làm trầm trọng thêm nguy cơ bất bình đẳng xã hội. Người có nhu cầu mua nhà ở, đất ở thực sự đang phải trả một khoản tiền lớn cho giới đầu cơ, người nghèo đang phải chi trả nhiều hơn cho nhu cầu về nhà ở, khiến tình trạng gia tăng khoảng cách giàu nghèo trong xã hội ngày càng lớn.
Đồng thời, đầu cơ lớn sẽ tạo tích tụ cung nhưng không đưa vào sử dụng, tích tụ ngày càng lớn cho đến khi thị trường bất động sản rơi vào đóng băng ắt sẽ dẫn đến nợ xấu của các nhà đầu tư tại các ngân hàng thương mại.
Đặc biệt, khi dòng tiền đổ hết vào đầu cơ bất động sản làm cho đồng tiền nằm yên, không được quay vòng sinh lợi. Đồng tiền lúc này chỉ tạo nên giá trị ảo. Giá trị ảo tích tụ đến mức nhất định sẽ gây ra lạm phát, kiềm chế lạm phát sẽ làm cho kinh tế bất động sản đóng băng và nền kinh tế quốc dân khó tránh khỏi giảm phát”, Chủ tịch VARS cảnh báo.
Đồng quan điểm trên, ông Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT cho rằng: “Hệ lụy tất yếu sẽ là giá hàng hóa tăng cao tạo nên giá trị ảo tích tụ vào đồng tiền mà người ta vẫn gọi là “bong bóng” kinh tế.
Trường hợp không có giải pháp gì để chặn “sốt” thì “bong bóng” vỡ và đồng tiền mất giá. Chắc chắn kinh tế sẽ rơi vào khủng hoảng, người ta gọi là khủng hoảng do thiếu cung”.
Do vậy, theo ông Đặng Hùng Võ, hiện tượng đầu cơ bất động sản vượt ngưỡng gây tác hại không chỉ cho thị trường bất động sản mà cho cả nền kinh tế. Từ những hệ lụy về kinh tế, sẽ kéo theo hệ lụy xã hội.
Đầu cơ cao sẽ làm giá nhà ở tăng cao, các nhà đầu tư dự án không đoái hoài tới nhà ở có giá phải chăng cho đa số người dân. Như vậy, giấc mơ an cư ngày càng xa vời với những người dân có thu nhập thấp và trung bình.
Theo các chuyên gia, mức đấu giá tăng cao, vượt xa giá trị thật không chỉ gây khó khăn cho công tác thẩm định giá tài sản phục vụ các đợt đấu giá tiếp theo tại địa phương đấu giá mà còn tại nhiều nơi trên cả nước.
Vì vậy, để hoạt động đấu giá diễn ra minh bạch, Nhà nước cần sớm có thêm cơ chế kiểm soát hoạt động đầu cơ. Đồng thời, cơ quan chức năng cần phải thay đổi tư duy về nhà ở của người dân, để nhà ở là chỗ ở, giải quyết nhu cầu sinh sống của người dân chứ không phải là một tài sản tích lũy.
Châu Anh
Báo Lao động và Xã hội số 129
