Chú ý sức khỏe người già, trẻ nhỏ và người mắc bệnh mãn tính
Theo các chuyên gia y tế, vào mùa lạnh, con người có thể gặp phải một số vấn đề sức khỏe như: Cảm lạnh, hen suyễn, viêm họng, viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, cúm, đột quỵ, ngộ độc khí than do sưởi ấm, đun nấu...
Một số đối tượng có nguy cơ cao gồm: Người già, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai; người làm việc ngoài trời hoặc môi trường lạnh, gió rét, thiếu ánh nắng mặt trời; người mắc các bệnh mạn tính (tăng huyết áp, hen suyễn, tim mạch, cơ xương khớp...).
Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế) lưu ý, người dân khi xuất hiện các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, tức ngực, khó chịu, tê bì chân tay... cần giữ ấm cơ thể ngay và đến cơ sở y tế kiểm tra sức khỏe.
Thời tiết lạnh gây tăng thêm gánh nặng cho tim, do vậy người bị bệnh tim, huyết áp nên khám và làm theo lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa; kiểm tra, theo dõi huyết áp thường xuyên (kể cả người trẻ, người chưa có tiền sử bệnh lý tim mạch, huyết áp)…
Khi tiếp xúc kéo dài với nhiệt độ rất lạnh, thân nhiệt có thể giảm, nhất là người già, gầy ốm, bị bệnh mãn tính, trẻ em suy dinh dưỡng, trẻ sơ sinh. Run rẩy là dấu hiệu quan trọng đầu tiên cho thấy cơ thể đang mất nhiệt, vì vậy phải sưởi ấm ngay. Khi bị nhiễm lạnh xuất hiện ho và sốt, người dân cần đi khám bác sĩ để có chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Để phòng, chống rét, người già và trẻ em cần hạn chế đi ra ngoài trời khi thời tiết quá lạnh và gió mạnh, đặc biệt từ 21h đêm đến 6h sáng;
Khi ra ngoài nên trang bị đủ trang phục ấm che chắn được gió lùa như áo khoác, quần dài đủ dày để giữ nhiệt, khăn choàng, mũ, găng tay, tất, khẩu trang... luôn giữ cơ thể khô ráo, tránh bị ẩm ướt đặc biệt là vùng cổ, tay, chân mỗi khi ra đường và khi ngủ để hạn chế cảm lạnh…
Mọi người cần tránh tiếp xúc với khói thuốc, bếp than, không nên uống rượu bia, đặc biệt là người dân ở miền núi cần chú ý vì uống rượu làm co thắt mạch máu gây tăng huyết áp, có thể dẫn tới đột quỵ, tử vong.
Không nên tắm khuya sau 22h, tắm quá lâu hoặc tắm nơi không kín gió vì dễ bị sốc nhiệt, nguy hiểm đến tính mạng; tắm bằng nước ấm. Cần vệ sinh sạch sẽ miệng, họng hằng ngày;
Thường xuyên rửa tay với xà phòng để loại bỏ vi khuẩn; tiêm vaccine để phòng ngừa bệnh cúm; ăn, uống đủ chất bảo đảm năng lượng cho cơ thể chống rét (trong bữa ăn hàng ngày cần bổ sung đầy đủ 4 nhóm chất cơ bản: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất).
Người lao động nặng, người cao tuổi, trẻ em cần cung cấp lượng tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin nhiều hơn so với những mùa khác nhằm tăng cường nhiệt lượng cho cơ thể chống rét, đặc biệt là bổ sung vitamin A, C để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể; tránh ăn uống đồ lạnh, đồ ăn vừa lấy từ tủ lạnh ra vì dễ làm cơ thể nhiễm lạnh.
Người bị cao huyết áp, mắc các bệnh tim mạch, bệnh hô hấp mạn tính, cơ xương khớp... phải tuân thủ nguyên tắc dùng thuốc, có chế độ vận động và dinh dưỡng hợp lý theo hướng dẫn của bác sĩ...
Những người phải làm việc trong thời tiết lạnh, ngoài trời cần giữ ấm cơ thể và làm việc với cường độ chậm; giữ người, tay chân khô ráo, tránh ẩm ướt, đặc biệt công nhân làm việc ngoài trời, trong hầm lò… đeo khẩu trang trong khi làm việc để bảo vệ đường hô hấp.
Những ngày mưa rét, làm việc ngoài trời, người lao động phải trang bị và sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ như áo mưa, mũ, găng tay đệm bông và lớp ngoài chống nước, giày ủng ấm và chống nước... vì quần áo, đầu tóc ướt sẽ làm mất nhiệt nhanh chóng khiến cơ thể bị nhiễm lạnh. Trong lúc lao động, nếu thấy người nóng lên thì cởi bớt áo...
Nguy cơ ngộ độc CO khi đốt than sưởi trong phòng kín
Thói quen đốt than sưởi ấm trong nhà khi trời lạnh tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc khí CO, có thể dẫn đến chết người. Khói than chứa nhiều thành phần độc hại như: Carbon monoxit (CO), CO2, nitơ oxit (NOx), lưu huỳnh oxit (SOx), muội than, hydrocacbon chưa cháy hết (CnHm), fomandehit (HCHO)... Các chất này khi tỏa ra trong không khí sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga (Bộ Quốc phòng) cho biết, CO là kẻ sát nhân thầm lặng, không màu, không mùi, không vị và khó phát hiện. Ở mức độ nhẹ, người bệnh bị đau đầu, buồn nôn, nôn ói, hoa mắt, khó thở.
Ngạt khí CO để lại các di chứng như giảm trí nhớ, giảm tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, tay chân cứng và run, liệt nửa người...
Ngộ độc khí CO là một trong những nguyên nhân gây tử vong ở người ngạt khói. Vào mùa lạnh, nhu cầu đốt than để sưởi ấm tăng lên, số ca nhập viện vì ngộ độc khí CO cũng tăng theo. CO khuếch tán nhanh qua phế nang, màng mao mạch của phổi vào máu, cạnh tranh với oxy, dẫn tới nhân Heme trong hồng cầu không gắn được với oxy.
Biểu hiện ngộ độc khí CO bao gồm đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, thay đổi tri giác, co giật, hôn mê, nếu người dân không được phát hiện và cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
Người hít phải lượng lớn khí CO có thể bất tỉnh và tử vong rất nhanh, đặc biệt là phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người già mắc bệnh tim, phổi mạn tính. 40% số người bị ngạt khí CO gặp các di chứng như giảm trí nhớ, liệt cơ mặt, liệt nửa người, vận động bất thường...
Bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không đốt củi sưởi ấm hoặc nấu nướng trong không gian kín vì phản ứng đốt cháy trong điều kiện thiếu oxy sẽ hình thành khí CO ngày càng nhiều. Khí CO vào cơ thể sẽ cướp oxy trong máu, làm nạn nhân đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn và lịm dần...
Sưởi ấm bằng than nguy hiểm hơn với người già và trẻ nhỏ, những người hệ hô hấp yếu, sức đề kháng kém. Đặt than trong nhà, phòng để sưởi cũng có thể gây hỏa hoạn, bỏng do cháy quần áo, chăn đệm.
Khi nghi ngờ nạn nhân tiếp xúc với khí CO như lò sưởi, bếp than, chúng ta cần làm thông thoáng không khí trước khi đi vào vùng nhiễm độc; nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi nơi nguy hiểm, đề phòng khả năng nổ của không khí giàu CO.
Duy Anh
Báo Lao động và Xã hội số 151