“Đến nay mới có 45/63 địa phương gửi báo cáo về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024... Đề nghị Thanh tra Chính phủ công khai các địa phương chưa gửi báo cáo”, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh tại Phiên họp thứ 37 của Ủy ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội khoá XV, khi cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024.
Số đoàn đông người đến Thanh tra Chính phủ tăng 229%
Theo báo cáo của Chính phủ (số liệu từ ngày 1/10/2023 - 31/7/2024), các cơ quan hành chính đã tiếp 255.988 lượt người về 206.382 vụ việc, có 2.024 đoàn đông người.
Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, báo cáo nêu rõ, các cơ quan hành chính đã xử lý 327.677/334.878 đơn tiếp nhận; TAND các cấp xử lý 159/159 đơn; Viện KSND các cấp đã xử lý 86/107 đơn; Kiểm toán nhà nước đã xử lý 67/67 đơn.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan đã nỗ lực trong việc tổ chức tiếp công dân với những đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả.
Tuy nhiên, so với năm 2023, số đoàn đông người đến Thanh tra Chính phủ tăng rất mạnh (bằng 229%). Ngược lại, số đoàn đông người đến các bộ, ngành lại giảm mạnh (giảm 55%). Đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân của tình hình này để có giải pháp xử lý, khắc phục.
Qua báo cáo cho thấy số đơn có đủ điều kiện xử lý năm 2024 ở bộ, ngành là 52,1%; Thanh tra Chính phủ là 34,4%; ở 45/63 địa phương là 85,1%. UBTV Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến số đơn không đủ điều kiện xử lý ở các bộ, ngành trung ương, đặc biệt là ở Thanh tra Chính phủ có tỷ lệ cao hơn nhiều so với ở địa phương để có giải pháp xử lý, khắc phục phù hợp.
Số liệu báo cáo cũng cho thấy, tình trạng thủ trưởng cơ quan ủy quyền tiếp công dân tại bộ, ngành, địa phương vẫn còn nhiều. Đồng thời, do còn thiếu số liệu của nhiều địa phương nên chưa có đủ cơ sở so sánh với năm 2023 để chứng minh thuyết phục, đầy đủ cho nhận định, đánh giá nêu trên.
Về kết quả giải quyết khiếu nại, năm 2024, cơ quan hành chính nhà nước các cấp giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền đạt tỷ lệ 80,2%, chưa đạt mục tiêu 85% mà Chính phủ đề ra. Đặc biệt, ở các địa phương, tỷ lệ giải quyết chỉ đạt 76,8%. Do đó đòi hỏi các cơ quan nỗ lực, cố gắng hơn nữa để đáp ứng mục tiêu giải quyết kịp thời, dứt điểm, đúng pháp luật các vụ việc khiếu kiện tố cáo mới phát sinh ngay từ cấp cơ sở.
Về kết quả giải quyết tố cáo, năm 2024, các cơ quan hành chính nhà nước đã giải quyết đạt tỷ lệ 84,6% vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền, tiệm cận sát mục tiêu “đạt tỷ lệ trên 85%” mà Chính phủ đề ra trong kỳ báo cáo năm 2023.
“Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, tình trạng các cơ quan hành chính nhà nước chậm xem xét, giải quyết hoặc trả lời không đầy đủ, đúng hạn đối với đơn thư của công dân do các cơ quan Quốc hội chuyển đến là vấn đề tồn tại đã được Ủy ban Pháp luật và các cơ quan khác của Quốc hội chỉ ra trong nhiều năm qua, mặc dù đã rất cố gắng nhưng vẫn chưa khắc phục triệt để.
Đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm trách nhiệm giải quyết và thông báo kịp thời kết quả giải quyết theo đúng quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND”, ông Hoàng Thanh Tùng nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đánh giá, năm 2025, dự báo tình hình vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp, có thể phát sinh nhiều khiếu nại tố cáo về hành chính liên quan đến đất đai, môi trường, công tác nhân sự.
Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần quan tâm, bám sát tình hình, quyết liệt chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể có tính khả thi, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan có liên quan để kịp thời xử lý vấn đề phát sinh, không để xảy ra tình trạng khiếu nại tố cáo phức tạp.
Cần quy định rõ trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cấp cơ sở
Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, việc đến nay mới có 45/63 địa phương gửi báo cáo về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024 thì rất khó để đánh giá toàn diện.
Đề nghị Thanh tra Chính phủ công khai, tại sao lại có địa phương không gửi báo cáo. Việc giám sát là phải công khai, minh bạch.
Đối với việc giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, có tình trạng Ban Tiếp công dân Trung ương mời trực tiếp lãnh đạo tỉnh đến để phối hợp giải quyết nhưng lại cử cán bộ "không đủ thẩm quyền" đến, nên rất khó để làm dứt điểm.
"Chỗ này chúng ta cần làm nghiêm túc. Nếu Ban Tiếp công dân Trung ương mời trực tiếp lãnh đạo tỉnh là Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhưng không đến thì đề nghị công khai trên báo chí. Hoặc đề nghị Chính phủ phê bình các trường hợp này, cấp ủy chính quyền cần có hình thức xử lý", ông Trần Quang Phương nhấn mạnh và đề nghị thực hiện nghiêm túc, rõ ràng việc này, tránh tình trạng "sợ va chạm chỗ này chỗ khác" như thời gian vừa qua.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng cho rằng, cần có địa chỉ bộ, ngành nào tiếp công dân tốt, bộ, ngành, địa phương nào người đứng đầu không tiếp dân, đồng thời nhấn mạnh đến chất lượng của việc tiếp công dân.
"Tiếp công dân tính số buổi là một chuyện, nhưng mà chất lượng tiếp mới quan trọng. Người có thẩm quyền để giải quyết hay không? Giờ thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch tỉnh, Chủ tịch huyện, nhưng người tiếp lại là cấp phó thì rất khó", bà Nga nói.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, từ việc giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân đã tạo niềm tin của công dân với Đảng, Nhà nước; xử lý nhiều vụ tiêu cực, tham nhũng, tạo niềm tin cho nhân dân, nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh đến việc thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước thực hiện tiếp công dân chưa đảm bảo số ngày theo quy định.
"Kiểm tra ở các địa phương cho thấy nếu Chủ tịch UBND các cấp dành thời gian tiếp công dân đúng quy định thì số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo sẽ giảm. Nếu cấp xã làm không tốt, thì người dân sẽ gửi đơn lên huyện, huyện làm không tốt sẽ lên tỉnh, tỉnh giải quyết chưa thấu đáo thì sẽ lên Trung ương”. Do vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cấp cơ sở.
Châu Giang
Báo Lao động và Xã hội số 117