Theo đó, kim ngạch xuất khẩu rau quả 11 tháng năm 2024 đạt 6,66 tỷ USD, tăng 28,2% so với cùng kỳ năm 2023. Dự kiến, xuất khẩu rau quả có thể đạt 7,2 tỷ USD; trong đó xuất khẩu các loại quả có thể đạt 6,5 USD.
Vải thiều “gõ cửa” Hàn Quốc, chanh leo sắp sang Mỹ
Ông Trần Văn Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu I (Cục Bảo vệ thực vật - Bộ NN&PTNT) thông tin, 6 thị trường đã mở cửa cho cây ăn quả Việt Nam, nhiều nhất là Trung Quốc, kế đó là Mỹ, Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Quy định chung về kiểm dịch thực vật đối với sản phẩm ở thị trường xuất khẩu gồm: Phải được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, cơ sở xử lý kiểm dịch trước khi xuất khẩu; không nhiễm sinh vật gây hại bị cấm; đảm bảo truy xuất nguồn gốc lô hàng xuất khẩu; đóng gói, dán nhãn đáp ứng yêu cầu của các thị trường; kiểm tra kiểm dịch thực vật tại cảng đến.
Ngoài ra, mỗi thị trường lại có yêu cầu khác nhau. Chẳng hạn, Mỹ cấm các loại sinh vật gây hại trên bưởi như ruồi đục quả, sâu đục quả, một số loại nấm; New Zealand lại cấm thêm rầy chổng cánh, rệp sáp, bọ trĩ, nhện đỏ...
Hàn Quốc lại yêu cầu cơ sở xử lý hơi nước nóng phải đặt trong cơ sở đóng gói và được Cục Bảo vệ thực vật phê duyệt.
Việc xử lý phải được thực hiện dưới sự giám sát của cán bộ kiểm dịch thực vật Hàn Quốc và Việt Nam; EU yêu cầu cây có múi phải được xử lý bằng dung dịch Calcium Hypochlorid hoặc Sodiumhypochlorid (nồng độ 200ppm, thời gian tối thiểu 2 phút) tại các cơ sở xử lý được phép hành nghề do Cục Bảo vệ thực vật cấp.
Đối với thị trường Trung Quốc, chỉ được xuất khẩu qua một số cửa khẩu được chỉ định. Cùng với đó, bao bì đóng gói phải chưa qua sử dụng. Mỗi hộp đóng gói phải được dán bằng tiếng Trung Quốc hoặc tiếng Anh theo quy định.
Dự kiến năm 2025, Việt Nam có thêm sản phẩm chanh leo xuất khẩu sang Mỹ. Cùng với đó, ổi, chanh và mít đã được Cục Bảo vệ thực vật gửi hồ sơ mở cửa thị trường cho phía bạn. Ngoài ra, quả vải cũng đang hoàn tất hồ sơ để sang Hàn Quốc.
Nhiều dư địa cho ngành xuất khẩu trái cây
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) cho biết, nhu cầu của thị trường quốc tế rất lớn về khối lượng và đa dạng về loại rau quả có nguồn gốc của Việt Nam. Ví như Trung Quốc nhập sầu riêng, thanh long, chuối, mít, xoài, vải… Mỹ nhập dưa bao tử, thanh long, xoài, nhãn, vải, chôm chôm, vú sữa, bưởi, dừa.
Những thách thức đối với xuất khẩu rau quả của Việt Nam gồm: Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết chuỗi giá trị, khó khăn áp dụng công nghệ, thiếu vốn và cơ sở hạ tầng.
Bên cạnh đó, hệ thống kho lạnh, bảo quản đạt chuẩn còn yếu… Các nước nhập khẩu rau quả có yêu cầu cao về chất lượng và an toàn thực phẩm. Việt Nam cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, SGS, HACCP…
Ông Tùng thông tin thêm, Doveco có khả năng hợp tác phát triển chuỗi sản xuất, xuất khẩu rau quả với các tỉnh đồng bằng sông Hồng và các tỉnh Tây Bắc. Đối với các tỉnh đồng bằng sông Hồng tập trung một số rau quả: dứa, chuối tiêu hồng, ngô ngọt, nhãn, vải, rau chân vịt, dưa chuột bao tử, đậu tương rau…
Các tỉnh Tây Bắc phù hợp các loại cam, chuối tiêu hồng, ngô ngọt, súp lơ, nhãn xoài, chanh leo, súp lơ… rất rộng cửa chào đón các địa phương, hợp tác xã, hộ sản xuất phát triển chuỗi liên kết bền vững.
Ông Hoàng Văn Dự, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại nông nghiệp cho rằng, một trong những vấn đề cần cải thiện là thương mại điện tử.
“Nhiều khi lấy hàng hóa từ nước ngoài về còn nhanh hơn đặt nội địa. Điều này chứng tỏ các nước gần chúng ta đang phát triển rất mạnh về logistics. Cụ thể, về thương mại điện tử, việc tận dụng mạng xã hội để quay phát trực tiếp (livestream), trưng bày giới thiệu sản phẩm, tổ chức sự kiện. Việc này giúp người tiêu dùng mua được sản phẩm tốt mà không cần đến tận nơi sản xuất”.
Lấy ví dụ về chương trình cam Cao Phong ở Hà Nội, ông Dự cho rằng, cần tổ chức những buổi chia sẻ kiến thức, giúp người dùng phân biệt cam thật, giả. Bởi có những nơi đề biển “cam Cao Phong”, nhưng giá chỉ 30.000 - 40.000 đồng/kg, trong khi cam Cao Phong tại vườn đã là 50.000 đồng/kg.
Bà Nguyễn Thị Kim Dung, Giám đốc Siêu thị Co.opmart khu vực Hà Nội chia sẻ, siêu thị rất chú trọng vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và luôn rộng cửa chào đón hợp tác xã, hộ sản xuất hợp tác.
Tuy nhiên, mong muốn các chủ thể chuẩn bị đầy đủ thủ tục, hồ sơ pháp lý theo quy định để không phải thông qua đơn vị trung gian. Khó khăn ở đâu, siêu thị sẽ cùng đồng hành tháo gỡ.
Khánh Vân
Báo Lao động và Xã hội số 149