Trong đó, tỷ lệ học sinh sử dụng TLĐT đang có dấu hiệu gia tăng tại nhiều quốc gia.
Tỷ lệ học sinh sử dụng TLĐT gia tăng
Các khảo sát của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan liên quan trong những năm gần đây cho thấy, TLĐT giờ đây đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại nhiều quốc gia.
Không chỉ người trưởng thành, mà cả học sinh và thanh thiếu niên đang dần trở thành nhóm người tiêu thụ chính, biến trường học thành “chiến trường mới” của các chiến dịch tiếp thị và lôi kéo.
Báo cáo của WHO năm 2024 đã nhấn mạnh tình trạng “gia tăng đáng báo động” việc sử dụng TLĐT ở trẻ em và thanh thiếu niên, với tỷ lệ sử dụng vượt qua mức sử dụng của người lớn tại nhiều quốc gia.
Tại Canada, tỷ lệ sử dụng TLĐT ở thanh thiếu niên từ 16-19 tuổi đã tăng gấp đôi trong giai đoạn 2018-2023. Trong đó, 14% thừa nhận sử dụng TLĐT thường xuyên.
Tại Anh, số liệu từ Hiệp hội Hành động về Hút thuốc và Sức khỏe (ASH) cho thấy, tỷ lệ học sinh trung học sử dụng TLĐT đã tăng gấp ba lần trong ba năm qua, từ 4% vào năm 2021 lên 12% vào năm 2023. Điều này đã gây ra lo ngại lớn cho hệ thống y tế và giáo dục của Anh.
Tại New Zealand, nghiên cứu từ Bộ Y tế New Zealand (năm 2023) cho thấy, 20% học sinh trung học phổ thông đã sử dụng TLĐT ít nhất một lần trong đời, tăng mạnh so với mức 12% năm 2018.
Tại Australia, một báo cáo của Viện Sức khỏe và Phúc lợi năm 2023 cho biết, 1/4 thanh thiếu niên từ 14-17 tuổi đã thử TLĐT ít nhất một lần. Nhiều trường học phải đối mặt với tình trạng học sinh bí mật sử dụng TLĐT ngay trong khuôn viên trường.
Tại Pháp, Cơ quan Sức khỏe Công cộng thông báo 13% học sinh từ 12-17 tuổi đã thử TLĐT, trong đó 6% sử dụng thường xuyên trong những năm gần đây.
Tại Nam Phi, báo cáo Sức khỏe Thanh thiếu niên năm 2023 cho biết, hơn 10% học sinh trung học tại các thành phố lớn sử dụng TLĐT và tỷ lệ này có dấu hiệu tăng nhanh trong các năm gần đây.
Tại Hàn Quốc, Bộ Y tế Hàn Quốc cho biết, tỷ lệ học sinh sử dụng TLĐT đã tăng đáng kể, lên tới 10% ở học sinh trung học phổ thông trong những năm qua. Chính phủ Hàn Quốc đã phải triển khai các chiến dịch giáo dục và siết chặt luật pháp để đối phó với tình trạng này.
Tại Mỹ, báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cho biết, TLĐT là sản phẩm thuốc lá phổ biến nhất trong số học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông trong năm 2024.
Theo khảo sát, trong số 1,63 triệu học sinh đang sử dụng TLĐT, có 410.000 học sinh trung học cơ sở và 1,21 triệu học sinh trung học phổ thông. Việc sử dụng TLĐT đã trở thành vấn đề phổ biến trong các trường học, đến mức các nhà chức trách gọi đây là “đại dịch” trong giới trẻ. Đặc biệt, tỷ lệ học sinh nữ sử dụng TLĐT tại Mỹ có xu hướng tăng nhanh trong những năm qua.
Khuyến cáo từ WHO và hành động của các quốc gia
Trước thực trạng nghiêm trọng này, WHO đã đưa ra cảnh báo mạnh mẽ và khuyến cáo các quốc gia liên quan cần có cách tiếp cận toàn diện để kiểm soát và có các biện pháp ngăn chặn khẩn cấp việc sử dụng TLĐT và nghiện nicotine.
WHO khẳng định, cần có hành động quyết liệt ngay từ bây giờ để ngăn chặn tình trạng sử dụng TLĐT ở giới trẻ, khi bằng chứng về tác hại của sản phẩm này đối với sức khỏe ngày càng gia tăng.
Để thực hiện khuyến cáo của WHO, nhiều quốc gia đã tiến hành các biện pháp mạnh mẽ nhằm hạn chế sự tiếp cận của trẻ em và thanh thiếu niên với TLĐT.
Điển hình như Australia đã yêu cầu giấy phép y tế để mua TLĐT có chứa nicotine, nhằm hạn chế khả năng tiếp cận của giới trẻ. Singapore áp dụng lệnh cấm hoàn toàn đối với sản xuất, nhập khẩu và sử dụng TLĐT, đồng thời tiến hành kiểm tra nghiêm ngặt tại các cửa hàng bán lẻ và trực tuyến.
Nước Mỹ đã triển khai các chiến dịch giáo dục toàn quốc với thông điệp về tác hại của TLĐT nhắm vào thanh thiếu niên. Chiến dịch này bước đầu đạt được kết quả tích cực trong việc giảm tỷ lệ sử dụng TLĐT trong nhóm trẻ tuổi.
Tại Việt Nam, ngày 30/11, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng TLĐT, TLNN từ năm 2025 nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Có thể thấy, tình trạng học sinh sử dụng TLĐT đang gia tăng ở nhiều quốc gia và tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em.
Nếu không có hành động quyết liệt và ngay lập tức, chúng ta sẽ phải đối mặt với một thế hệ trẻ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi những hệ lụy từ sản phẩm tưởng như “vô hại” này. Để bảo vệ trẻ em trước vấn nạn TLĐT, trách nhiệm không chỉ của các Chính phủ mà còn là của mỗi cá nhân trong cộng đồng.
Xuân Quang
Ấn phẩm Vì trẻ em số 23
