Sự quan tâm, đồng hành và định hướng đúng đắn từ cha mẹ chính là “lá chắn” hiệu quả nhất bảo vệ các em trước cám dỗ nguy hiểm này.
Mặc dù thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng (TLĐT, TLNN) bị cấm tại tất cả các trường học, tuy nhiên, nhiều học sinh (cả nam và nữ) vẫn lén lút mang các loại thuốc lá thế hệ mới này tới trường học.
Để qua mặt thầy cô giáo, các em giấu trong người, cặp sách, balo, bình nước rỗng… Các em sử dụng TLĐT ở các góc khuất mà camera không quay tới, thậm chí trong nhà vệ sinh. Có nhiều trường hợp bị phát hiện sử dụng TLĐT, nhà trường đã phải phối hợp với gia đình có biện pháp giáo dục, xử lý.
Đa số các loại TLĐT, TLNN đều chứa nicotine chất gây nghiện, do đó, một khi đã hút đều rất khó bỏ. Để phòng, chống TLĐT, TLNN cho con em, các bậc cha mẹ, người chăm sóc trẻ có thể tham khảo một số gợi ý sau:
Hiểu về các loại thuốc lá mới
Cha mẹ cần tìm hiểu về các loại TLĐT, TLNN, từ cơ chế hoạt động, hình dạng thiết bị đến tác hại của chúng, đặc biệt là nguy cơ nghiện nicotine. Cha mẹ cũng cần nắm bắt được các hình thức nhà sản xuất TLĐT, TLNN tiếp cận trẻ em như bao bì bắt mắt, hương vị ngọt ngào và các thông điệp quảng cáo sai lệch…
Giáo dục con tránh xa thuốc lá mới
Cha mẹ cần giải thích cho con hiểu các tác hại của TLĐT, TLNN như nghiện nicotine, tổn thương phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và sức khỏe lâu dài. Hãy tạo không gian an toàn để con chia sẻ suy nghĩ hoặc thắc mắc, thay vì chỉ áp đặt hoặc phê phán.
Bên cạnh đó, cha mẹ có thể cùng con thảo luận cách từ chối khi bị bạn bè rủ rê, lôi kéo; giúp trẻ củng cố lòng tự trọng và khả năng tự lập, có chính kiến.
Làm gương và khuyến khích các hoạt động lành mạnh
Trẻ em thường học theo các hành vi của cha mẹ. Nếu cha mẹ không hút thuốc và có lối sống lành mạnh, con sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các thói quen không tốt.
Cha mẹ nên khuyến khích con chơi thể thao, tham gia các môn nghệ thuật hoặc tham gia các hoạt động cộng đồng để trẻ ít bị cuốn vào các thói quen tiêu cực.
Đồng thời, cha mẹ cũng nên tăng cường sự kết nối gia đình, thường xuyên trò chuyện với con và cùng con tham gia các hoạt động vui chơi.
Theo sát con mỗi ngày
Cha mẹ cần thường xuyên quan tâm đến các hoạt động của con; biết con chơi với ai, ở đâu và sử dụng các thiết bị điện tử như thế nào… Một số loại TLĐT, TLNN có thiết kế như USB hoặc bút, cha mẹ cần cảnh giác nếu phát hiện những vật dụng bất thường trong túi hoặc phòng của con.
Nếu nghi ngờ con đang sử dụng thuốc lá thế hệ mới, bạn có thể kiểm tra các đồ dùng cá nhân của trẻ.
Hạn chế trẻ tiếp cận các quảng cáo và trang bán hàng trực tuyến
Để phòng tránh trẻ vô tình click vào quảng cáo hoặc truy cập các trang bán TLĐT, TLNN trực tuyến, cha mẹ nên giới hạn thời gian hoặc giám sát nội dung mà con tiếp cận trên các nền tảng như TikTok, Instagram, Facebook...
Đồng thời, cha mẹ hướng dẫn trẻ nhận biết các chiêu trò quảng cáo sai lệch về TLĐT như “an toàn hơn” hoặc “không gây nghiện”.
Làm việc với nhà trường và cộng đồng
Cha mẹ có thể trao đổi với giáo viên và ban giám hiệu về vấn đề kiểm soát TLĐT, TLNN trong môi trường học đường, để phát hiện và xử lý kịp thời. Đồng thời, cha mẹ nên khuyến khích con tham gia các chiến dịch tuyên truyền về tác hại của TLĐT và hoạt động phòng chống các chất gây nghiện.
Tìm sự giúp đỡ
Khi phát hiện con sử dụng TLĐT, TLNN, cha mẹ cần giữ bình tĩnh, không quát tháo, đánh đập hay làm con mất thể diện nơi đông người. Cha mẹ lắng nghe tâm tư của con, hỏi lý do con sử dụng TLĐT, TLNN; con có đang gặp khó khăn gì trong cuộc sống hay học tập?...
Nếu cần, cha mẹ có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý, bác sĩ, hoặc các tổ chức hỗ trợ cai nghiện thuốc lá thế hệ mới để giúp con từ bỏ thói quen này một cách an toàn.
Bình Yên
Ấn phẩm Vì trẻ em số 23