...Năm 2024, dự kiến kim ngạch rau quả xuất khẩu khoảng 7,5 tỷ USD, riêng Trung Quốc sẽ chạm mốc 5 tỷ USD, chiếm khoảng 70% khối lượng rau quả xuất khẩu”, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết tại hội thảo tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm rau củ quả chính ngạch sang thị trường Trung Quốc diễn ra mới đây tại Hà Nội.
Gần 65% rau quả Việt Nam xuất sang Trung Quốc
Cũng theo ông Đặng Phúc Nguyên, Việt Nam có diện tích trồng cây ăn quả khoảng 1,2 triệu ha với tổng sản lượng khoảng trên 14 triệu tấn/năm. Do đó, Việt Nam có tiềm năng trở thành một trong những nước xuất khẩu trái cây quan trọng cho thế giới nói chung và Trung Quốc nói riêng.
Trung Quốc hiện là thị trường tiêu thụ rau quả lớn nhất thế giới, hàng năm nhập khẩu trên 17 tỷ USD, chiếm hơn 15% sản lượng nông sản trái cây xuất khẩu của toàn thế giới. Kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng trưởng từ 10%/năm.
Bên cạnh nguồn cung dồi dào, Việt Nam còn có lợi thế về vị trí địa lý với Trung Quốc. Việt Nam đang xuất khẩu chính ngạch các loại trái cây đặc sản như: Sầu riêng, mít, thanh long, chuối, xoài, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm, măng cụt, chanh dây, khoai lang, cây xạ đen.
Thống kê của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, kim ngạch rau quả xuất khẩu của Việt Nam năm 2023 đạt 5,6 tỷ USD, riêng Trung Quốc là 3,63 tỷ USD, chiếm gần 65% tổng kim ngạch xuất khẩu. Năm 2024, dự kiến kim ngạch rau quả xuất khẩu khoảng 7,5 tỷ USD, riêng Trung Quốc sẽ đạt trên 5 tỷ USD, chiếm khoảng 70% khối lượng rau quả xuất khẩu.
Bà Nguyễn Thị Thành Thực, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phần mềm AutoAgri chia sẻ, do mùa đông ở phía Bắc Trung Quốc lạnh, nhiều vùng sản xuất rau củ gặp khó khăn.
Nguồn cung rau củ từ châu Âu, Nhật Bản, Nga... cũng khan hiếm. Trong khi đó, Việt Nam là khu vực lý tưởng để sản xuất rau màu vụ đông, nhất là tại miền Bắc. Nếu được xuất khẩu chính ngạch, sản xuất rau vụ đông của Việt Nam sẽ đỡ rủi ro.
Tiến tới dừng xuất khẩu “tiểu ngạch”
Mặc dù cơ hội xuất khẩu chính ngạch đang mở cho doanh nghiệp Việt, song theo ông Đặng Phúc Nguyên, thị trường Trung Quốc cũng có nhiều thách thức với doanh nghiệp.
Đây là thị trường có tính cạnh tranh rất cao, hàng Việt Nam khi sang Trung Quốc phải cạnh tranh với các đối thủ Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia, Australia và một số nước ở Nam Mỹ như Chi Lê, Peru, Ecuador.
Đặc biệt, một số loại như chuối, thanh long, vải, nhãn, bưởi, gừng, tỏi… xuất khẩu còn phải cạnh tranh với hàng nội địa Trung Quốc.
Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm của Trung Quốc ngày càng nghiêm ngặt, đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải cập nhật và đáp ứng được những yêu cầu này; quy định về phytosanitary (vệ sinh thực vật) và kiểm dịch động thực vật của Trung Quốc khá phức tạp…
Hàng rau quả xuất khẩu của Việt Nam phải có mã số vùng trồng do hải quan Trung Quốc (GACC) kiểm tra cấp. Các cơ sở chế biến, đóng gói cũng phải đăng ký xin mã số của hải quan Trung Quốc cấp sau khi kiểm tra nghiêm ngặt.
Theo ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, thị trường Trung Quốc đã đánh dấu một bước tiến lớn trong xuất khẩu dừa chính ngạch từ Việt Nam sau khi nghị định thư giữa hai nước được ký kết, mở đường cho trái dừa chính thức tiếp cận thị trường tỷ dân.
Hiện 30% sản lượng dừa xuất khẩu của Việt Nam được tiêu thụ ở Trung Quốc. Sắp tới, Hiệp hội Dừa Việt Nam mong muốn kết nối với sàn Alibaba để giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường châu Á, Trung Quốc.
Đại diện Hiệp hội Rau quả cho rằng, doanh nghiệp muốn đưa hàng hóa vào Trung Quốc cần nắm bắt thời vụ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu và thực hiện truy xuất nguồn gốc… Chú ý khai thác các tỉnh, khu vực địa phương phía Bắc Trung Quốc như: Sơn Đông, Bắc Kinh, Thượng Hải…
Cùng với đó, doanh nghiệp nên chú trọng xây dựng thương hiệu, bảo vệ thương hiệu, tránh trường hợp mất thương hiệu ở thị trường Trung Quốc. Đồng thời, chuyển nhanh sang hình thức thương mại điện tử chính quy, hướng tới sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng chất lượng cao, bền vững.
Ngành rau quả Việt Nam tiến tới dừng xuất khẩu “tiểu ngạch”, theo dõi cập nhật xu hướng, thị hiếu mới của thị trường, tăng cường tiếp cận vùng.
Khánh Vân
Báo Lao động và Xã hội số 137
