Chuyển từ cho không sang hỗ trợ có điều kiện
Thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, đến nay cả nước còn hơn 1,9 triệu hộ nghèo đa chiều (chiếm 8,23% tổng số hộ), hơn 1,3 triệu hộ cận nghèo (chiếm 5,41%). Trong 6 tháng đầu năm 2017, Ngân hàng Chính sách xã hội đã cho hơn 1.000 lượt hộ nghèo vay vốn, với hơn 31.000 tỷ đồng. Các địa phương đã cấp phát 13 triệu thẻ bảo hiểm y tế cho hộ nghèo, với số tiền hơn 9 tỷ đồng. Trên 1 triệu lượt học sinh nghèo được miễn giảm học phí và khoảng 1,6 triệu hộ nghèo, hộ chính sách xã hội được hỗ trợ tiền điện với kinh phí khoảng 470 tỷ đồng.
Được vay vốn, người dân phát triển kinh tế để thoát nghèo.
Theo Phó Chánh Văn phòng quốc gia giảm nghèo (Bộ LĐ-TB&XH) Chu Thị Hạnh, nhiều chương trình giảm nghèo bền vững đạt hiệu quả cao như: Hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, ven biển và hải đảo; chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hoá sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo; tăng cường xuất khẩu lao động cho lao động thuộc các địa bàn 30a. Ngoài việc đa dạng sinh kế, tạo việc làm tăng thu nhập thì hoạt động giảm nghèo trong 6 tháng đầu năm từ phía địa phương cũng đã chú trọng thực hiện chương trình truyền thông, giảm nghèo về thông tin nhằm hướng tới hoạt động giảm nghèo đa chiều. Hiện ngân sách trung ương đã bố trí hơn 60 tỷ đồng để thực hiện chương trình truyền thông và giảm nghèo về thông tin cho người dân.
Bà Hạnh cho biết, mục tiêu dự kiến đến cuối 2017, tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước giảm còn khoảng 6,9% (giảm 1,33% so với cuối 2016), trong đó bình quân tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm còn dưới 40% (giảm khoảng 5% so với cuối 2016); bình quân tỷ lệ hộ nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo, các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vùng dân tộc và miền núi giảm khoảng 3-4% so với cuối năm 2016.
Kiên quyết không hỗ trợ hộ lười
Theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh Ðiện Biên hiện có tỷ lệ hộ nghèo chiếm 44,82%. Trong đó 5 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a và 2 huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao hưởng 70% chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng các huyện nghèo; 101 xã đặc biệt khó khăn, 103 xã thuộc Chương trình 135…. Điều đang nói, một bộ phận không nhỏ người dân trên địa bàn tỉnh vẫn có tư tưởng: Chính sách hỗ trợ nghèo là một đặc quyền được hưởng và thích được mãi trong danh sách hộ nghèo để được hưởng các đặc ân.
Theo Nghị quyết Chương trình giảm nghèo nhanh và bền vững giai đoạn 2016 - 2020 của tỉnh, mỗi hộ nghèo được hưởng không dưới 10 chính sách hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp. Ðiển hình như các chính sách hỗ trợ về nhà ở; hỗ trợ tiếp cận giáo dục, y tế, thông tin; hỗ trợ tín dụng ưu đãi; các Chương trình 30a, 135... áp dụng theo chuẩn nghèo đa chiều. Qua phân tích các chính sách này có thể thấy, phần lớn các chương trình hỗ trợ đều mang tính khuyến khích, thúc đẩy người nghèo vươn lên thoát nghèo theo tinh thần “trao cần câu chứ không trao con cá”. Tuy nhiên, khi tìm hiểu thực tế tại cơ sở, về bản chất, người dân vẫn hiểu một cách đơn giản: Dù đa chiều hay đơn chiều thì còn nghèo là còn được hỗ trợ!
Ông Vàng A Minh, Chủ tịch UBND xã Keo Lôm, huyện Ðiện Biên Ðông cho biết, ông đã công tác ở cơ sở được 20 năm, từng nhiều năm trực tiếp tham gia triển khai các chính sách hỗ trợ hộ nghèo. Nguồn lực từ Nhà nước hỗ trợ hộ nghèo trong những năm qua trên địa bàn xã là không hề nhỏ.
“Thống kê qua danh sách vay vốn ưu đãi hàng năm, trong đó phần lớn người dân nêu mục đích vay là “mua gia súc”, nếu đúng như vậy thì 20 năm qua, trâu, bò trên địa bàn xã Keo Lôm đã nhiều đến mức... không còn chỗ để chăn! Vậy gia súc đi đâu khi theo thống kê, lượng gia súc vẫn ở mức “phát triển ổn định”? Phải chăng nguồn vốn đó đang “như gió vào nhà trống”; thậm chí chủ nhà đã làm “rơi rớt” ngay trên đường từ nơi nhận hỗ trợ về nhà?”, ông Minh nêu vấn đề.
Theo ông Minh, các cấp, ngành cần nghiên cứu, xem xét việc phân bổ nguồn lực hỗ trợ một cách phù hợp hơn. Nên ưu tiên hỗ trợ trước cho những hộ sắp thoát nghèo, có tư tưởng tiến bộ, ý chí thoát nghèo với những cam kết rõ ràng. Như thế việc giảm nghèo bền vững hơn. Về trách nhiệm chính quyền cơ sở cần sâu sát, công tâm hơn trong công tác rà soát, bình xét, thống kê hộ nghèo, dứt khoát không hỗ trợ những hộ “lười”!
Thực tế, có không ít đôi vợ chồng trẻ có sức khỏe tốt nhưng vẫn ở nằm trong danh sách hộ nghèo. Dù họ đã nhận được sự hỗ của Nhà nước nhưng vẫn nghèo trong nhiều năm liền là điều khó chấp nhận được. Để tránh sự ỷ lại của người dân, bắt buộc hộ nghèo muốn nhận được sự hỗ trợ của nhà nước, bắt buộc hộ nghèo phải có đối ứng và cam kết rõ ràng để ràng buộc và có trách nhiệm vươn lên thoát nghèo.
