Lệnh ngừng bắn giữa Israel và nhóm vũ trang Hezbollah ở Li Băng đã được thực hiện ngày 27/11 theo một thỏa thuận do Mỹ và Pháp làm trung gian. Người dân ở cả hai bên bắt đầu trở về nhà ở khu vực biên giới sau 14 tháng giao tranh.
Thỏa thuận ngừng bắn, thành tựu ngoại giao hiếm hoi tại khu vực bị xung đột tàn phá đã chấm dứt cuộc đối đầu đẫm máu nhất giữa Israel và nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn trong nhiều năm. Tuy nhiên, Israel vẫn tiếp tục chiến đấu với nhóm chiến binh Palestine Hamas ở Dải Gaza.
Những chiếc xe ô tô và xe tải chất đầy nệm, va li, thậm chí cả đồ đạc đổ về thành phố cảng Tyre của Li Băng, nơi từng bị đánh bom dữ dội, chở theo khoảng 1,4 triệu người được cho là đã phải di dời do cuộc xung đột.
Theo Bộ Y tế Li Băng, lệnh ngừng bắn nhằm chấm dứt xung đột xuyên biên giới Israel - Li Băng. Cuộc xung đột đã khiến ít nhất 3.768 người ở Li Băng thiệt mạng kể từ khi căng thẳng ở Dải Gaza bùng phát vào năm ngoái.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết, lệnh ngừng bắn là "tia hy vọng đầu tiên" trong nhiều tháng xung đột ở Trung Đông. Tại Li Băng, một số xe ô tô treo cờ, một số khác bấm còi, trong khi một người phụ nữ giơ ngón tay biểu tượng chiến thắng khi mọi người trở về nhà sau thời gian dài sơ tán.
Tại ngôi làng Zibqin ở phía nam Li Băng, bà Asya Atwi đã trở về ngôi nhà đổ nát của mình cùng chồng và con gái. “Điều quan trọng là chúng tôi đã trở lại, bất chấp ý muốn của Israel và bất chấp ý muốn của tất cả đối thủ. Chúng tôi đã trở về quê nhà và sẽ ngủ trên đống đổ nát", bà Atwi nói.
Ông Zahi Hijazi, 67 tuổi, đã tranh thủ khoảng thời gian thực thi lệnh ngừng bắn để đến thăm ngôi nhà bị hư hại của mình ở vùng ngoại ô phía nam Beirut - thành trì của Hezbollah mà Israel đã ném bom dữ dội. "Khoản tiết kiệm cả đời của chúng tôi... Tất cả đều bị tàn phá", ông nói.
Phá hủy hoàn toàn
Israel cho biết, mục tiêu quân sự của nước này ở Li Băng là đảm bảo sự trở về an toàn của khoảng 60.000 người Israel đã sơ tán khỏi các khu vực dọc biên giới phía bắc, khi Hezbollah bắt đầu bắn tên lửa vào các khu vực này để ủng hộ lực lượng Hamas ở Dải Gaza vào tháng 10/2023.
Asor Gal'it, người trở về sau 14 tháng ở thị trấn biên giới Metula của Israel cho biết đã nghe thấy tiếng súng khi về đến nhà. "Chúng tôi hơi lo sợ nhưng tin tưởng lực lượng quân đội và chờ xem điều gì sẽ xảy ra. Hãy hy vọng điều tốt nhất", Gal'it nói.
Tại khu vực biên giới khác của Israel, Amichay Biton đã kiểm tra đống đổ nát trên ngôi nhà của bố mẹ. "Không còn gì cả. Tất cả bị phá hủy hoàn toàn", Biton cho biết.
Quân đội Li Băng, lực lượng được giao nhiệm vụ đảm bảo lệnh ngừng bắn kéo dài cho biết đã bắt đầu triển khai thêm quân ở phía nam sông Litani vào một khu vực bị Israel ném bom dữ dội. Con sông này đổ ra biển cách biên giới Israel khoảng 30km về phía bắc.
Israel từng tấn công các thành phố và thị trấn phía đông và vùng ngoại ô phía nam của Beirut. Quân đội Israel đã tiến sâu khoảng 6km vào Li Băng trong các cuộc tấn công trên bộ được phát động vào tháng 9.
Theo các điều khoản ngừng bắn, lực lượng Israel có thể ở lại Li Băng trong 60 ngày. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ thị cho quân đội không cho phép người dân quay trở lại các ngôi làng gần biên giới sau khi 4 điệp viên Hezbollah bị bắt giữ trong khu vực.
Tổng tham mưu trưởng Israel Herzi Halevi cho biết, Israel sẽ thực thi lệnh ngừng bắn rất quyết liệt và “đang chuẩn bị sẵn sàng cho khả năng lệnh ngừng bắn đổ vỡ”.
Nỗ lực ngoại giao ở Gaza
Các nỗ lực ngoại giao giờ đây sẽ chuyển sang khu vực Gaza bị tàn phá, nơi Israel tuyên bố sẽ xóa sổ lực lượng Hamas. Israel cáo buộc Hamas dẫn đầu các cuộc tấn công vào cộng đồng người Israel vào ngày 7/10/2023. Bất chấp mọi nỗ lực ngoại giao, hiện không có hy vọng về việc hòa bình sẽ sớm trở lại vùng đất này.
Sau khi lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah được công bố, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết chính quyền của ông cũng đang thúc đẩy lệnh ngừng bắn ở Gaza. “Lệnh được thiết kế để chấm dứt vĩnh viễn các hành động thù địch. Những gì còn sót lại của Hezbollah và các tổ chức khác sẽ không được phép đe dọa an ninh của Israel”, ông Biden tuyên bố.
Quan chức Hamas Sami Abu Zuhri nói với hãng tin Reuters rằng, Hamas "đánh giá cao" quyền của Li Băng trong việc đạt được một thỏa thuận để bảo vệ người dân và hy vọng sẽ có một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Gaza. Tuy nhiên, nhiều người dân ở Gaza cho biết cảm thấy bị bỏ rơi.
"Chúng tôi hy vọng tất cả các nước Ả Rập và phương Tây và những người có tấm lòng lương thiện hãy thực hiện lệnh ngừng bắn ở đây vì chúng tôi đã quá mệt mỏi", Malak Abu Laila, người dân di tản ở Gaza chia sẻ.
Thành Đạt (theo Reuters)
Báo Lao động và Xã hội số 145